NYAWNG LE PIN GASAT POI
Nyawng Le Pin dap dabang kaw asuya maga de lawm ai Jinghpaw dap ni hte Myawk dap ni shara la tawn nga ma ai. Ndai hpyen ni hpe atsawm gasat shagrawt kau lu na matu, Naw Seng gaw laram ai masha ni hpe shinggyin la nna laksan dap hpung langai hpaw shabawn dat ai. Dai dap hpung hpe ngai kaw nna hpareng gasat na matu lit jaw ai. May shata 8 ya shani Naw Seng gaw dap ran up ni hpe shaga woi nna hpyen sat lawat sa woi madoi yu ai. Yu ngut ai hte Naw Seng gaw hpyen hpe man (4) hku htim gasat na matu hpajang sai.
(1) Hpyen wa a shingdu hku htim gasat
(2) Hkra maga hku lung
(3) Man ang ang hku hpung mi htim lung
(4) Laksan dap hpung ni myawk dap kata kaw nan a kajawng sha htim shang gasat na hku lajang dat sai.
Anhte laksan dap ni 9 ya hkying 12 hta myawk dap kata kaw akajawng sha htim shang gasat ai kaw nna sinat ngoi hpang sai. Myo dap dabang hpe hkying hkum chyen mi hta zing la lu sai. Maga shagu de na hkying hkum mi daram gasat ai shaloi, hpyen dap dung 2 yan yawng hprawng mat wa nhtawm sinpraw maga na hkauna pa kaw wa kahkyin nga ma ai. 10 ya jahpawt hkying 7 aten kaw nna Jinghpaw dap ni anhte hpe agying agang bai htim gasat wa masai. Anhte mahtang nhtang hku wang hkrum ai hku byin nga sai. "Anhte Jinghpaw dap ni re. Jinghpaw shada hpe hkum gap mu lawan htingnut mu" ngu marawn tim hpyen ni gaw n madat ai jak sinat kaji kaba motar ni hte agying agang gap bun ai hpe hkrum nna kyin taw nga saga ai. Ndai zawn anhte a dap ran ni hpyen a kata kaw shani shana n yup n sha laja lana gasat poi shang mat wa ai gaw hpang shani hkying 12 de du mat wa sai. Lahkawng maga de tsawm ra sum machyi ai lam nga shajang sai. Si taw nga ai mang hpe yu yang Jinghpaw ma ni hkrai she rai nga ma ai. Sum machyi lam grau law ai gaw Agu Di a dap ma ni rai ma ai. Shingrai hkying 12 chyen hta hpyen ni sum nna laknak jahkrat masai. Anhte dang la ai hpyen dabang de htim shang wa yang mawdaw kaji kaba ni grai jawng nga ai. Ngai gaw gara mawdaw she magra jawn na kun ngu sa asoi taw nga yang, shinggan de hprawng pru mat wa ai hpyen ni wa gap dat ai motar langai mi wa hkrat kapaw nna Kayin du manang langai hkrat sum mat ai. Nchyaw Tang mung lagaw hkala mat ai. Ndai gasat poi hta hpyen a kata kaw shang gasat ai ni chyawm gaw langai mung n hkala nga ga ai. Ndai gasat poi hta Col. Agu Di hpe lu rim la ga ai. Anhte hte rau asuya hpe gasat nna, Jinghpaw mung de lung wa ga ngu jasu jahprang yang, "Mai ai, mai ai," nga masu kau da nna hprawng mat wa ai.
Ngai gaw Naw Seng hte ganawn ai shaloi na n malap lu ai lam langai Anhte hpyen a kata kaw lani mi jan gasat kyin taw nga ai aten hta, anhte kaw si shajang na hpe tsang ai majaw sinat she pre nga ai kata kaw Naw Seng hkum nan marai 10 hpe woi nna anhte hpe shat sa sa jaw ai. Anhte yawng maren sha pu ba nga tim, dap ma ni hpe hkringsa la shangun nna shi hkum nan dap ma ni hpe shat shadu jaw ai ni galaw ai. Naw Seng ndai zawn shi a dap ma ni hpe tsawra myit tsang yu lanu lahku ai majaw dap ma ni mung Naw Seng hpe grau hkungga kamhpa nga ma ai. Dai zawn re ai majaw dap ma ni gaw galoi mung gasat poi shang na matu Naw Seng a matsun hpe ala nga ai zawn rai maja nga ma ai hpe mu lu ai.
DAIK U GASAT POI
Daik U hpyen dabang hpe gasat na matu May 15 ya shana maga de Jinghpaw Kayin hpyendu ni hka kaba langai rap nna lamuga hkrang, hpyen sat lawat ni sa madoi yu ga ai. Rap lai ai hka mung sinda daram sung nna hkum ting madi nya mat shajang ga ai. Hpyen sat lawat sa madoi yu ngut ai hpang Naw Seng gaw shana hkying 12 hta gasat poi hpang na matu lajang dat sai. Kayin dap ni sinpraw maga dap ran langai mi, sinna maga dap ran langai mi rai wang hkap na hku lajang dat sai. Shingrai anhte a dap ran na dap kung langai mi hpyen a ka-ang kaw mayun shang nhtawm kata kaw nna gasat hpang na matu lit jaw sai. Ngai hpe gaw, "Nang nau ba sai, hkring sa la u, dap ran up langai hpe woi gasat na hku ap dat u" nga tsun ai. Shi tsun ai hte maren lajang dat sai. Raitim nye a myit hta kam lu na zawn n nawn nga sai. Kaja wa du ging ai shara kaw rai n du yang hpyen ni chye kau ai majaw dumbru dumbra rai hprawng masai. Lahkawng maga hkap nga ai ni e shaden gap ma yang, tai hpyen maga de marai 20 hpe gap sat kau lu nna marai 40 hkala mat wa ma ai. Anhte dap ran na marai langai hkrat sum, marai langai hkala ai. Ngam ai tai hpyen ni gaw Phayagyi de hprawng mat wa masai.
Daik U gasat zing madu la lu ai hte Naw Seng yan Kayin du Min Maung kaw nna anhte yawng hpe dai shana jang Phayagyi de matut rawt nna shani kahtep tawn shangun ai. Hpyen ni gaw anhte ni kahtep yu wa ai hpe chye nna, Phayagyi hte Pegu de na myawk kaba ni hte anhte hpe gap sharu bun masai. Ni kahtep sa ai dap ni hte gasat poi laja lana byin nga sai. Shingrai 16 ya shani anhte maga na dap dung up 1, dap ran up 2, dapma 3 hkrat sum mat ai. Ndai gasat poi aten ni hta lam ding yang na Kayin amyu shawa masha ni e, n-gu malu masha ni matut manoi garum jaw ma ai. Hkala nba re ai ni hpe hpai garum ai ni a majaw, dap ma ni mung gasat myit tsaw let gasat poi ni hta awng padang dip la lu ga ai.
HPAYA GYI GASAT POI
Naw Seng gaw shana maga hkying 5 aten hta anhte kaw hkan dep nna ngai hpe sa shaga ai. "Sat lawat nau n kaja ai. An lahkawng majan man de she sa gawan yu ga," nga tsun ai. Ngai mung hpa baw byin ai lam n san yu ai sha, kawng langai kaw sa du saga ai. Shawng de mada yu let, lamu ga sumla hpe hpyan nna maram yu ai shaloi, Hpaya Gyi loi mi lai re ai kaw Yangon de na lung wa ai wanleng lam hte mawdaw lam makau hku Hpaya Gyi hte hpa lung lahkawng daram gang ai kaw du hkra re ai hka hkawng langai mi nga ai hpe mu dat ai. Naw Seng gaw Kayin du San Htun hpe, "Ndai hka hkawng hku mayun lung nna hpyen ni hpe shingdu hku akajawng sha htim gasat yang mai na re. Nang yu yang gara hku? Nga san ai. San Htun mung mai na re nga myit hkrum ai.
Shingrai madung gasat dap ni ndai hka hkawng hku mayun lung wa nna akajawng sha shanhte a shingdu hku gasat dat ai hte man hku nna mung htim gap, pai hkra kaw na mung wang gasat na hku hpajang dat saga ai. Ngai gaw Naw Seng hpe “N myit mada ai lam amyu myu byin wa yang n mai na re. Nang gaw hkum hkan nang. Shingdu kaw nna hpareng nga jang rai sai. Ndai gasat poi a lit hpe gaw ngai woi awn let awngdang wa hkra sa gasat na, kam rit,” ngu tsun nngai. Raitim, shi gaw, “ndai shara grai ahkyak ai majaw anhte n lu la yang n mai na re,” nga tsun let hkan nang sa wa ai.
1949 May 19 ya shana nsin sin ai hte rawt sa wa saga ai. Kayin dap ran langai lam shawng nna dai hpang kaw matut manoi dap kung langai mi hkan nang ai. Dai hpang kaw Naw Seng an lahkawng, an a hpang kaw anhte a dap ran ni hkan nang let shamu sa wa saga ai. Shana hkying 12 hta hpyen ni a shingdu de mahkrai langai a lahta na mawdaw dap kaw gale pru wa saga ai. Mawdaw gawt ai masha nkau mi hprawng mat wa ai hpe hkan gap ai kaw nna majan poi hpang dat sai. Ndai shara gaw machyi grai shim ai hpyen dap rung rai nga ai. Anhte yawng gaw tau nna lit hparan tawn ai hte maren hpyen ni rawng ai rung, nta shagu de htim bang nna ani ni kaw nna hkan gap abre bun saga ai. Hpyen ni law malawng dai kaw nan si kadawng mat ma ai. Nkau mi gaw sai she pya rai hprawng gale mat wa ninglen si kadawng mat ai mung n taw ai. Loi li hprawng lawt mat wa ai mung lawm ai. Yawng a shawng e hprawng pru wa ai tank mawdaw hpe Hkang Da Naw e pru wa ai lam kaw hkap nga let, M-9, M-1 bawm hte gap jahten dat ai majaw shingdu de na tank mawdaw ni yawng a hprawng lam hpe pat kau dat ai hku byin mat ai. Makau dabang na hpyen ni mung, anhte sinat gap shangoi ai maga de laja lana gap ahprup bang wa masai. Naw Seng an a lapran kaw motar bawm langai wa hkrat kapaw nna bawm hkyep ni nye a labu kaw wa hkra ai majaw, she amya rai je mat ai. Naw Seng a n-gup kaw bawm hkyep langai wa hkra ai. Dai bawm hkyep gaw awa kaw wa dang nna, n-gup kata kaw awa hte wa gayau rawng nga ai. Shi a makau na hpyen ma ni gaw shanhte a Du Kaba bawm hkrat kapaw ai kaw hkala hkrum sai kun nga nna grai tsang let yu dat ma ai shaloi, Naw Seng gaw shi a n-gup kata kaw na bawm chyen prat shapraw kau dat ai hpe jawm mu dat ma ai. Dai shaloi jang nan, hkra maga de sumpum nga ai mawdaw ni a lapran hku manya zawn rai hprawng gale pru wa ai hpyenla 3 hpe Naw Seng e hkap ahprup bun dat ai hte dai kaw nan si htan mat manu ai.
Naw Seng gaw dai majan poi hpe dang la lu hkra matut hpareng mat wa nu ai. Jut shagu de na shi a hpyenma ni gaw Naw Seng marawn tsun nga ai matsun ni hpe asan sha jawm na ya nga ma ai. “Jan pru maga de na grau tsaw ai nta hpe sharu bun dat mu. Ntsa kaw shara wa la nna shakrip jaw mu. Mawdaw lapran hkan mayun hkawm nga ai ni ntsa kaw nna shingte mu. Jak sinat, hka hkawng kaw sin nga u. Pala sadek 4 sinna maga na lahkyawn de shalai dat mu,” nga nna matsun jaw let shana tup hpyen maga de na sinat nsen ngoi pru wa ai shara shagu hpe zing la la rai nga saga ai. Hkying hkum 7 na wa ai shaloi nhtoi htoi wa sai. Sinat nsen ni mung zim mat sai. Hpyen ni law malawng shanhte a dap kata kaw nan hkrat sum ma nna, nkau mi gaw nsin kata hku lu hprawng lawt mat ma ai. Ndai majan poi gaw grai laja lana rai gasat hkat ai majaw tinang maga de mung marai 3 hkrat sum mat ai. Sinat nsen zim mat ai hte hpyenla ni zup hkat let shanhte dang la ai majan lam n-gun mi alu rai tsun dan hkat nga manu ai.
Naw Seng a makau mayang kaw na hpyen ma ni gaw, “Anhte a Du Kaba le, hpyen ni gap dat ai pala ni hte, shi a makau hkan e wa kapaw ai bawm hkyep ni hpe n-gup de marawp bang la nna bai gawut shapraw dat ai shaloi, shi a maga de htim bang wa ai tai hpyen marai 3 hpe wa hkra nna n lu shamu hkra kalang ta si htan mat ma ai,” nga nna sakse jawm hkam ma ai kaw nna, Naw Seng gaw hpyen ni gap dat ai pala ni hpe marawp la let, bai gawut sharu dat yang hpyenhpung ni si gadang mat wa ma ai da,” nga nna gumhkawng mat wa sai. Naw Seng a hpyenma langai gaw, shi a Du Kaba Naw Seng nam sumwum de na pru wa ai hpe mu dat ai majaw, dai makau mayang hkan e chyam hkra sa tam yu nu ai. Dai shaloi kawa wahpang npu e pala kawp ni ayai aya rai taw nga ai hpe sa mu ai da. Dai shani kaw nna, “Du Kaba Naw Seng gaw nam sa yang pyi pala kawp she shapraw ayai tawn ai” nga nna sakse sakgan hte gumhkawng mat wa sai.
Ndai majan kaw tai hpyen marai 54 hpe shanhte a dap kata kaw nan lu gap sat kau ga ai. Chyahkrung rim la lu ai lam n nga ai. Sinpraw maga de na lam kaji langai hpe n dum pat kau ga ai majaw hpyen nkau mi hte hkala nba hkrum ai ni hpe dai lam hku nna lu garawt hprawng lawt mat ma ai. Ndai gasat poi hta sinat kaji kaba, pala ni she n dang hti hkra zing la lu ga ai. Tank mawdaw 5, hpyen mawdaw kaba 15, mawdaw kaji 2 hte kaga hpyen arung arai law law zing la lu ga ai. Gasat poi a hpang ndai shara kaw 8 ya hkring sa la ga ai.
Manmaw Hkawn
