MARIT MARLOI LU AI LAMAI SI
Bawk Tawng
Lanam ladaw ten du shagu, maling mala hkaraw nhkap nchyap hkan lap gaw lloi galu sen sen re lamai hpun hta hkri abya dum pyang tawn ai kara zawn re aru kaw ahkye wawp wawp re lamai si myin nloi abya nga dawng ngu shingran chyu mu mu rai ungai. Lamai si hpe tsun du jang kaba ai ni shawng de shat lu sha gadawn ai shalloi, lamai si shat jat sha ai maumwi hkai ai hpe mung dum shai ai, anhte a prat hta gaw shat n jat sha ra ai, namsi namsaw shatai, gatraw gatrai kaba shatai ga ai. Jawng gaji lung ai ten hta, anhte nta hkarang yi naw galaw sha ai, hkaibang yi chye sha rai, naimam grai gaja ai ni adum nga ai, yi shingnawm hkan lamai hpun tu jawng ai majaw, manap hkawn yi sa grai kam ungai, yi lam hta lamdung lawu lahta kadai rai n di sha kau ai lamai si ni hpe ngai shawng di sha lu na hpe sharawng ai, shade ju ai ma prat hpe ya bai myit dum dat yang, grai malu dum ai, gashin nna sha na gaw hkum tsun, di la ai hte n-gup de mawng mawng, hkindai hte ginchyum ai baw de lloi hkup ai hpyi sha prat kau ai, n-gup n gai ningmawk hkra sha, n-gup she shajup hkra sha, wa she hkye hkra sha, kan she hkintit hkra sha, kan she chyat hkra sha, n chye tsun hkra lu sha ai law, lamai hpun e numla mawng la kau ai hpa, wawm ai hpe lata sha, jaja hkakhkak naw nga ai hpe tawn kau da, lani nini ya din ai htawm, singga hta kringmu lap di htun kau rai, hkyeng tingru nga ai lamai si hpe langai hte langai di bang nhtawm, lam hte lam hkringmu lap htun kau rai, singga tup hkra di gun nna Yinkyang Hpyin yang gat de sa gun dut ai, dai ten na lamai si manu n lu ai hpe myit dum dat shagu, grai pawt mayu ai sha nrai, ngai a n-gun hpe grai mung lahpawt dum dik ai, shat sha hka-wan kaba mi gyaw mi sha lu ai, du she machyi hkra gun yang she, gumhpraw hkloi masum mali lu dut ai. Lani mi, Ji Pa annau ni Hpyin yang gat hta lamai si bai sa dut ga ai.
Bawnu lloi ra mat ai num langai buhpun palawng ashin asha rai hpun tawn, ahkri ahpu manam shagram nga ai sha nrai, ga shaga dat ai nsa gaw hparaw bat hkrai wai wai nga ai num dai annau kaw gumhpraw gyaw lahkawng hpai rai, lamai si sa mari u ai, annau gaw shi hpe yu hkrit, yu matsat ai majaw, lamai si gatrai tawn kau da nna kaga de hprawng mat wa ai shalloi, num dai: "Masha ni mari yang gaw dut ya, ngai sa mari yang gaw n dut ya." Nga shi hkrai lamai singga makau kaw tsap angun la jin nna hkawm mat wa sai, gumhpraw n jaw ai shi hkrai hta sha mat wa tim, annau shi hpe kaning hkan ngu gwi na n rai nga ai, yu pyi hkrit nrau, num dai annau hpe gade mana shachyloi kau sai mung n chye, gumhpraw ya yang n ra ai hprawng mat ai nam masha, masha sazai shadu na nu ai, shi chyawm maza maling kawn ashep pru wa ai jan zawn rai, annau hpe yu hkrit shangun ai gaw, shi anyam let annau a lamai lit hpe gayin mada yu yu rai hkawm mat wa ai lam hpe ya du shingran pra pra naw mu ai, num dai lamai si gade sha mayu nna she sa mari ai mi re, n dut jaw ai lam hpe mung ya du dum dat shagu myit malai lu nga ai.
Naw gaji yang kaba ai ni hkai dan ai lamai hpun a maumwi ya du naw matsing ai. Lamai hpun law malaw hpa rai magaw magaw rai tu mat ai gaw, moi Lawngbya baren hpe kawng de hka nawng la-ing kaba nga ai ngu masu lung wa nhtawm, lamai hpunpawt kaw wa gyit dun da ai majaw, baren sumraw e gang magaw kau ai re nga. Anhte nta na hkai Bawk mung nshang lahkawng hpam rai hkra magaw ai, nu tsun ai, hkai Bawk gaw lamai hpun kawn di hkrat yu wa nna, hten magaw mat ai re nga, shanhte a prat e ginhtawng lanam hpa ladaw hta hpa lu yang, hpa tam gun rai Sam pa sa, lanam ladaw lamai si di gun, makru daw gun, dap ni htun gun, nshung ladaw hta makawk si hta gun, wa-lai palun rep gun, htingra ten e numdu dan shabawn gun, mangai ngai jang mangai simaw simai di gun rai, Sam gahtawng de n-gu sa galai, bapa sa galai sha rai ai ten re nga. Jinghpaw bumga na lamai hpun a akyu hpe kadai sha lu matsing nga ai kun, pu n pu ai, ten ladaw du ai hte si si ai lamai hpun, dinghku gade hpe garum shingtau la lu, sensen mutmut zepzep re lap, marawng marang re hpun lakung, kawng marawn kawn lamai lap hpe chyan mada let hkaraw de sa wa, lamai ru ga de du hkra hkram, hti ndang hkra si gumchyup nga ai, chyusi daram gaji ai, ta kanu daram kaba ai, san san tsit tsit re hpung mi, htloi htloi re hpung mi, hkye ai hpung mi, mang ai hpung mi, nsam hkum ai lamai si gaw hpung hte hpung rai gaungwi ngwi myin chye ai, ga hkan hkrawn ai ru hkan si ai hpe ngai galoi mung n kam di sha ai, hpun lung let ntsa de lung di na hpe sharawng ai, ntsa de si ai hpe she san seng dum ai, lamai si di sa yang n kam mu dik ai gaw pawpla pawpnyen ni hpe rai sai, matsat ai yaw, manyen manyan nyap shalap san hkawm gumtsun ai lapawp, ganang du yang ganang hkumbawp hkrai chyichyi rai, maumwi hta tsun ai gaw lapawp mahtang she anhte masha hpe matsat ai bai rai sai da, buhpun palawng sumpan abut aye re masha hpe grai matsat ma ai da, shi zawn akrin akru rai na ra jaw ai.
Mungkan na matut hkrung rai yi la garan ai hte maren, lamai hpun mung dai hku garan ai, maihkawng la kaw si ai lamai si gaw gade myin tsawm tim, gata de machyi tsip hkrai rai nga ai, n mai sha, ntsa lam sha tsawm ai, maihkawng la re n chye yu shapraw ai ngai gaw, gaman kaw gabu shalai kau ai gade lang rai sai pyi n chye ai, maihkawng si dai ni myin jin ai hpang ga de machyi gaw mawng mawng rai yat hkrat bum jawng ai hpe grai yu lahpawt ai, hpa mi rai tim akyu rawng ai hte akyu gata ai nga nga ai. Anhte Hpaudaw Numshang nta na ning Hkawn Bawk gaw ngai Miwa laika pyi gade rai n chye ka ai shalloi, madu wa a zingri zingrat ndang hkam sha sai, ngai hpe hka na shawk laika ka ya rit nga sa hpyi shawn yu ai, shi tsun ai, dinghku kawn sha lu pru wa jang gaw, nta na sutgan hpa n ra ai, lamai si sha nna rai tim ngai hkrai nga na nga, hpang e gaja wa, madu wa hte hka nhtawm, nga shara n lu mat jang kadai nre Hpaudaw nta hkrai re nga anhte nta sa nga machyu let, shi hkrai shani shana gatraw gatrai tam dut rai jum majap nawhpu sau ra mara hpe nam de hkrai kam u ai, lanam ta hta jahpawt jau jau lamai si wa di la rai, Sam Miwa gahtawng hkan n-gu hkan galai hkawm rai u ai, daini gaw ndai hte lu galai ai nga nu hpe wa tsun dan dan re hpe grai naw dum ai, lamai si tsun du jang matsan mayan rai pra shangut mat wa ai ning hpe chyu shai la nngai. Htingbu ma hka-wan hpai tawn: "Bawk, daihpawt shadu sha na n-gu gachyi mi naw gan hkloi ya rit, nu Sam de sa ai rai n du wa ai, shi wa jang bai wa na." Nga tsun ai ga ni hpe mung dum dum rai nngai, lanam ladaw shagu, yi hte hkauna de na naimam rai n myin lu, nta nga ai Ma Tu Ma Tang Ma Htu Ma Kai ni uhkai kasha zawn myi gaw atu lele rai shat sha la nga ai, myit nhtum ai gana gaw hkloi shap la nna tim ganau ni hpe shat wloi shadu sha na myit nga ai.
Lamai si di gun rai Sam sa ai dinghku law law rai nga ai, lamai si hte majap, nawhpu, duya simai galai gachyai wa rai, n-gu gaw madung ahkyak re, lu sha gadawn ai htinggaw lloi nga jaw ai, ya du hkra amatsing nga ai, jahpawt jawng yu ai hpang nta de shat wa sha ai shalloi: "N jaw ai, n jaw ai." Nga, shat gawk kawa chyinghka lam hku kawn gata de mada let matsan mayan nga tsap let tsun ai ga ni hpe adum nga ai, galang numrang jaw lu tim, jahpawt shagu sa hpyi jang grai nri nga ai annau ni gaw, shat sha hkyem wa ai hte chyinghka la kau kau rai ga ai, ya daini madu nan kanu gawa tai, ma a matu bai nhtang myit chye ai ten hta, anhte a shat gawk chyinghka lam shinggan kaw shat chyu sa hpyi ai ganam ang ai ma hpe grai matsan dum nngai, gaji ten ayak ahkak rai kaba wa ai ganam dai, daini nta chye galaw rai, ta hpaji hte gumhpraw chye tam ai hta n-ga, shi a dum nta hpe shang lawang hku shi hkrai akrik galaw la u ai, ma ni hpe mung shi zawn matsan mayan n hkrum hkra shakut let bau nga ai hpe mu rai, grai yu gabu ai hta lai nna, shi hpe shakawn mung grai shakawn nngai. Nu Dim galloi mung atsun nga ai, annau ni lapran tsang jawng lung ai ten hta, jahpawt manap jau jau shi gaw lamai si wa di gun la rai, hkarang yi de mu bai wa galaw, nu gaw nta kaw u wa lajang yaw kau da nhtawm, yi de nu Dim di tawn da ai lamai si hpe Hpyin yang gat de bai sa gun dut rai, annau ni laban lapran jai lang na gumhpraw tam gahkyin ya ya re nga, langai gaw mam yi magang, langai gaw gat sa rai dinghku magam bungli nhprai hkra shakut let ma bau ai nga tsun tsun rai u ai.
Namhkloi hku, Nga lang kawng, Gawkngu krung, Kawng galu hkan lamai si maihpang si ni di hkawm ai ngu maitau ru gade lang hkrum, lamai si singga gun let lunglung yuyu gade lang ningwan gahkrang hkawm kau, marang gaw htu re nam maling hkan, lit li ai hte rai chyum hkawm ai hpe daini shingran pra pra mu ya lawm na nu ni a matu hkiba dum dik ya ai. Laban manga ya du shagu, annau ni nta de hpang na laban lapran sha na malu masha wa la la rai ga ai. Jum, sau, n-gu, simai, hpun, gumhpraw ndai ni wa la let, mu wa galaw garum rum rai ga ai. Galang mi na laban manga ya shana, nu Dim annau ni hpe shi lamai si di hkawm ai shalloi, masha ni hkam tawn ai mahkam kaw gabye hkrup nna, ganloi sha nloi si mat ai nga tsun hkai dan ai lam hpe, ya du malap n lu ai.
Kawng galu nhkap de masha lai hka hka ai mu nhtawm, lamai si mahkloi si kun ngu yu hkrat wa ai shalloi, rwi re numsun nam lam hku amya yu wa ai hte, "Brik!" Nga ngloi shara ai lata shi hpa re pyi rai n chye lu ai laman, "Wut!" Nga ai ja shakraw hpun magyi daram kaba ai kaw nhtang chyung rai nloi mat nga la sai, singga kaw di gun ai lamai si ni nhkap maling de ru chyaileng ma ai hta n-ga, shi mung singga hte mawng rai hpun hpungkun ndung kaw nloi gloiwat taw nga sai, gajawng ai ja shara magup htim amya masawp dat yang, tsawm mari ta hte hpun kasha langai kaw lu magra la nhtawm, nhtang de nloi let pai lagaw na chyinghtep hpe hkra lagaw hte aja ja gabye hkrai gabye shayu, akam e dai shani shi hkai ai zauhkai gaw lagaw lahtaw lai ai rai nna she lawt u ai, pai lagaw hpe chyinghtep kawn gabye male shaw la lu ai hte, shi mung ga de "Wum!" Nga hkawn hkrat yu wa nu ai, numla pyi ploi na zawn nga hkrit gajawng let, kadai lasa si na wa, ndai hkan mahkam hkam tawn ai kun ngu pawt anyam let nhtu hkan tam la rai, shi a zauhkai bai kran shayu hkai la rai, gari gawa ngu hkrit gajawng mat ai myit gaw she hkrap mayu wa nu ai, myiprwi si hte mya rai, nhtu hte nam gayen kau rai nhkap de lamai si bai matut tam mat wa ai shalloi na myit gaw, lama shi mahkam kaw nloi si mat yang, mahkam hkam ai madu ni e, lagu htu lup kau dam tim, kadai chye na n rai nga ai, nta na ni gaw jan du ningsin sin wa la jin, mau jin rai tam hkawm yang mu na n rai nga ai.
Shi hkrai shi a prat ganloi sha si n tsawm ai ngu myit hkrit let hkawm yu wa yang, man na hpun hta chyahkyi langai mahkam kaw nloi nga la ai mu jang grau, ganloi ngu ai mi n nga yang, ngai mung chyahkyi zawn ganloi nloi si ngu, yu lai mat wa nu ai. Lamai si tam di gun rai, hkarang yi de nhtang pru wa ai hpang, garat Bawyau La hpe chyahkyi mahkam kaw lu nga ta ai lam hte shi mung chyinghtep gabye hkrup ai wa tsun dan rai, chyahkyi sa hpya la ga, mahkam hkam ai wa hpe n mu shawa tim, shi hkam ai chyahkyi sha pyi hpya la ya di shawa sha ai hku rai u ga ngu tsun jang, garat gaw ngai myi n mu ai hta n-ga, lam n lu hkawm ai, ra mi yat mat u ga nga rai, yi wa kaw jahta rawng nga ai shalloi, bum kawn pa de sa wa ai Ndup La lam kaw Shauhkyi La hte hkrum yang, shi a mahkam kaw na chyahkyi raw gun mat wa ai masha mi nga ai, lam hkan kaning re masha hte n hkrum a ni ngu hkap san ai nga, Shauhkyi La shi a mahkam kaw masha lu ai gaw n chye, masha ni hpe chyahkyi raw gun mat wa ya ai naw tam san hkawm nga nu ai. Hpang e, Nu Dim u langai lang rai mahkam nat wa galaw, numla wa shaga rai u ai. Ya daini lamai si maihpang si ni n di ra mat, sha mayu tim tam yak mat re ten hta, Nu Dim a lagaw mung bai hkawm yak mat rai jang, lamai si tam nna mahkam kaw matep jahten kau ai hkrai shadu u ai. Ngai a nta makau na sak 82 rai sai htinghu gumgai jan gaw, shi a prat hpe nhtang sumru let hkai tsun shagu, lamai si kaw tsun du du rai u ai.
Shi sak 12 ning hta, masha ni e rim hkungran kau sai, num n kam wa ai majaw numbrau hkrai brau hkawm u ai, lani mi hta nhtu n-ga sanat hpye ai da-ma la ni shi hpe wa wloi ma ai, manam ni npan ndaw kaw du shang wa ai hte shi gaw nbang ntawt hku rawt gumhtawn hprawng mat wa ai kaw da-ma la ni dumhpau sanat hte tung ngu hkan gap shachyut nang ai kawn lawt lu ai shalloi, nam na sharaw ahkan hpe pyi n hkrit ai, masha hpe she hkrit ai myit hte, nta pru wa na mung n gwi, pru wa yang da-ma ni e bai rim mat wa na hpe tsang rai, shat kawsi jang nam maling hkan na lamai si di sha hkawm, shana hpun hpungkraw gata de lung yup rai mali manga ya nam hkan hprawng hkawm ai nga tsun shali dan dan re, ngai anga laban jan grai na hkrit ya ai sha nrai, grai na matsan dum ai, nam de machyi mayan gawa, wawt jawng ai, ningsin ningnum nam maling mala hkan dusat dumyang prang ai, marang htu ai, sak 12 ning sha re num sha, hkrit let hpun hpungkraw gata hta lapu rawng na mung n tsang, tsap mahkyit lung wa na hpe mung n dum, shinggyim masha she hkrit hpa tai ai gumehying gumsa prat hpe ngai shi a maumwi na nna, grai n ju lawm kau nngai. Myit pyaw lam gaw, numbrau brau pru mat wa ai shi daini asuya byinsin sha rai hkringsa let hkamja nga ai. Lamai si kaba nga ai sha n rai, ga kaw hkrawn ai maihpang si gaji naw nga nga ai.
Ta layung mate te law ai, myin jang atu tu rai, lahpra ahpre kau rai ga ntsa hkan na hta la, hpa majaw maihpang si gaji hpe hta ai ngu ai kun, ngai n chye ai, lamai si kaba hpe rai jang gaw di ai nga, maren ru kaw na di la ai rai, ntsa de si ai hpe gaw di ai nga, ga de hkrawn nna si ai hpe gaw hta ai bai nga nga ai. Maihpang si gaji ai majaw grai ku ra ai, gashin ai shalloi, ka-ran kasha kaw bang nhtawm, hka singgat kaw yat yat sha arak gashin kau rai, singga kaw lam mi gashin bang yang, hkringmu lap shing n rai kaga namlap hte htun kau ai hta lai nna, shingna hte hkraula din kau rai, lam hte lam gashin bang gun yang she n hten ai, ngachyu kawk shing nrai shat sha hka-wan gaji kaw hteng dut rai ga ai. Maihpang si gaji awn awn nga grau manam pyaw ai hta n-ga, sha mu ai, n-gup de langai hte langai di kabai bang sha yang gasup chyai ai hpa, gashin tsai jang hpyi nsep ra ai, maihpang si gaji dut tim manu grau lu ai, law law tam hta gashin gun na sha yak ai, shani ting hta yang she singga daw mi dang lu hta ai. Atu hkye hkye re maihpang si gaji gaw hkaraw nhkap madi shingnyip ai shara hkan she tu kam la ai, hka ashaw nga lwi ai hkaraw hkan tu hkram let si ai, hpyi hpa la ai majaw, yu yang mahti tim baw na zawn re ngu ai gaw maihpang si gaji zawn rai myin tsawm ai hpe tsun ai rai jaw ai. Maihpang si gun dut ai shalloi, ya na zawn balasatik tingsan n nga ai, lahpaw ni htat gatsu gun ra ai, maihpang si lit li taw ai hta lahpaw gatsu bai jat, n rai yang, ganang n bang dut jaw nga ai.
Gun chyu gun sha ra ai Jinghpaw ni a lit, dinghku de ai hpe mung dinghku gun sha ai nga ma ai. Lit gun yang baw machyi ai hpe dum ai majaw, singga shingnloi hkan baw tawn ai lit hpe mu ai hte, rai pyi n hta gun ai kawn, ngai a baw shi hkrai machyi wa chye ai, hpun lit baw tawn, hka nhtung ja shadun tawn, mam shingnloi, kumgyin lit, lamai si magun lit ni baw shadun tawn shagu, baw shawng masawp yu na zawn ngu ngai, pungding gaang kaw ke ke rai mat hkra gun tim, gun sha n ma ai lit hpe ramma prat hta grai pawt mayu lai wa ni ai. Daini singga hta gun rai, bum de lamai si maihpang si ni wa tam sha mayu jang, lamai hpun maihpang hpun ni n-gaw htawt ma sam sai, ngai hpe shingran sha ngam da ya, lamai hpun shingna pyi nhkan mu mat sai. Asuya kawn maling mala madat, hpun hkai shatut na tara jahkrat ai htawm, hkarang yi kadai n galaw sha mat sai, kadai mung kadai hpe garan ya ai lamu ga hpe nkau gaw Miwa ni hpe dut ya kau, nkau gaw madu hpun hkai shatut rai masai, hpun hkai na shawng e maling akrin akru kran shatsai nat kau ai majaw, lamai hpun maihpang hpun a prat mung wan maga tai ai kaw kre sai, matut nna layang hpun, maibau hpun, marau hpun ni galai tu mat ai kawn, lamai hpun hte maihpang anhte a man hta gaungwi ngwi rai tsan mat wa magang, shi a shingran grau ai hku anhte a krawwang hta grin taw nga ai, malap n lu ai lamai hpun maihpang si hpe marit ai myit ni galloi mung n sim nga ai loi.
