NTENG AI SAKSE
MARU GAWNG
Moi anhte Wunpawng sha ni Karai Kasang, lamu ningtsang mu, sawn, ndang, sa wa, lamu ga ni hte maraw matsa dat hkat, dumsa machyai nna jahten sharun hkat, htinggaw htum shangun amyu myu galaw, myi e mada n mu ai ni hpe kam nna nteng nman ai bungli ni hpe nawng ya nhtawm lajang, ndang ninghkap re mu bungli ni hpe nawng lajang paran chye nga ai. 1938 ning hta Lauban La ngu ai hte Hka hku Kaw ngu ai gaida jan gaw soi palawng a majaw, manghkang kaba byin nga ma ai. Lani mi hta Nawng Chyang Naw hte Hpawp Tu yan gaw Manggawng mayam jan Lauban Hpang a soi palawng lagu dut sha kau ya ma ai. Dai hpe Lauban La gaw Hka hku Kaw shannu ni ya hte shat hpa nsha nna ngai sha Ma Hpang a soi palawng lagu dut sha kau ya ai ngu nna shadu shut nga ai. Shingrai Lauban la gaw Hka hku Kaw gaida jan hpe kasa dat nna shawa sha na hkyem bang wa ai shaloi, Hka hku Kaw gaw, nre law, ngai gade matsan timung dai zawn rai lagu sha na myit nrawng ai, ngai ma bau tim Lasa pa de nra sa ju dut nna she malu masha sa galai sha ga ai ngu tsun timung, nang nrai yang kadai rai na ngu lagu shadu tiktik rai wa ma- sai.
Hka hku Kaw gaw ndai zawn re, an- nu ni matsan jahkrai nna yu kaji, dinghku la ngu ai nlu yang gaw hpun kaji kaw numru lung, masha kaji kaw ga jung nga ai she rai sai. Raitim, tsa doi ni naw nga ai, tsa doi hpe she naw wa tsun dan yu na ngu gatsa wa hpe: Tsa doi e Lauban La gaw ngai hpe shi kasha Ma Hpang a soi pa lawng lagu la ya ai nga nna, gasa lahkawng lang dat sai law ngu, hkrap myiprwi hte rai gatsa wa hpe wa tsun dan nu ai. Shaloi gatsa Maru La gaw gahkri hpe: Ma Kaw nang gaja sha n lagu la ai i? ngu san jang, tsa doi e ngai kaji kaw nna masha a rai ngu ai gaw samyit zawn re pyi nhta yu ai, tsa doi nang chye nga nna mi, Ma Kaw nang dai zawn nga jang gaw, tsa doi naw hkan lagu jep yu na, nannu ni hpa myit shum law mu, ngai hpawtni hpawtdin le Gauri krung de naw sa yu na, ma-ni Nawng Chyan Naw hte Hpawp Tu le ra ga de yu sai nga tsun ma ai, ngu gahkri jan hpe htan nu ai. Gaja wa Maru La gaw Myen- mung Munghka Manmau kawng kaw gahpu gana daw ai Kumbau Sharoi a nta kaw sa du nna, ya hte Nawng Chyang Naw hte Ma Tu nsa shang yup a ni? Ngu san jang she, nang kaw pyi lana mi sa yup ma ai, soi pa- lawng langai mi mung gun ma ai, ngai hpe pyi dai ningnam jan a matu mari tawn u nga sa tsun ma ai re, ngai gumhpraw nmanu nna nla tawn ai, hpang jahpawt Mahtang de yu wa masai.
Dai hpang Maru La gaw, dai yan lagu ai re hpe hkrak sha chye lu sai majaw, nta de nhtang wa nna, nta du ai hte Lauban La hpe shaga la nna, Ma La e, dai Ma Hpang a soi pa- lawng lagu ai gaw Ma Kaw nrai nga ai le e ngu jang, Doi wa, na ninghkri lagut ndu matsan chyasi hpe maga si u, nang du kra sum lawm na lu, nre law, Ma La e, mu bungli ngu ai gaw atsawm sha naw sawk sagawn jep yu nna she sakse sakgan ngu ai mu chye jang she mai shadu ai. Nteng nman ai sakse masha hpe shum hkam shangun, Doi wa ganing rai nna nrai, shi sha she Manggawng ni a nta ndaw hku nra lit gun nna lai ai wa, hpa rai nna nrai na re? Hpun- lum di, sau di, hka tu raitim tu ga, Ma La dai na ga dai gaw, ga kaba she rai re nga ai lu, teng sai Doi, hpawtni kawn dumsa kaba shaga saga ngu sai da. Gaja wa teng sai i? Ma La? Teng sai. Dai rai yang gaw du salang shaga nna mawhke naw ahka ga ngu nhtawm, rapding ri lahkawng la nna mare du salang ni hte hpunlum di manaw na hte hka tu tu na matu, rapding ri kaw shaman machyai nna ntu kaba hte ri lahkawng hpe gah tam ahka la in marai mi langai ngai la da masai.
Dai hpang kawn, Maru La hte Hka hku Kaw yantsa gaw Nambup na jaiwa dumsa kaba rai nga ai Nkum La hpe sa shaga tawn nna, matsaw ningtsa mu ni hpe shayu, dang na ndang na, karai lamu ga hpe dumsa machyai, nta nhku kaw hkawan kabai, bau shachyai, nat sharawt yu rai nga ma ai. Nat ra kaw hkawan hpe mying gang nna, Karai Kasang e, ndai Hka hku Kaw Lauban Hpang a soi palawng lagu teng yang n-ga krau rai u, nrai yang, ading jan rai taw u, gaja wa le ntsin nhtung htingnat kaw wat di kabai dat jang, ga hka gachyi mi pyi nhka ai ading jan rai n-ga hku wa taw nga sai da. Bai nna, hkawan langai hpe, gai manen tsawm ai wan seng nang, Lauban Hpang Hka hku Kaw hpe shadu shut ai rai yang, lahkawng brang shagum up rai u ngu kabai dat ai hte lahkawng ma- sum brang rai ga ayai mat sai. Matut nna, htingnat kawn bau lahkawng hpe mying gang nna, nat ra maga de galangta shachyai dat jang, Hka hku Kaw a gaw seng seng nga nat ra na shakum kaw ading jan rai wa shanat mat sai. Lauban Hpang a mying gang nna shachyai ai bau rai jang gaw, gum gum gum nga lam lapran kaw shagum up rai mat sai da.
Ndai zawn masa ntsawm ai hpe mu nna, gahpu ganau rai nga ai Maru La gaw, Lauban La hpe bai shaga la nna, Ma La e, annau ni a lapran e shut shai na jahkring kau yang she mai na re, rai u ga ngu yang she mare kaba ai da ngu tim, re, shi nrai yang kadai rai sha angu nga sai da. Dai hpang jawa wa bai dumsa machyai ai gaw, Hka hku Kaw hte Lauban Hpang kadai shut yang kadai a nta kaw numdaw numdan na yu u ngu sai da. Dai htawm gade nna yang, Manggawng ni a nta kaw gahtawng na dumsu wula langai nta ntsa de gagat lung wa nna, nta lung gabye waw kau ya, matut nna gade nna yang Jinghkang gahtawng num ni Mandung gat sa wa yang she, gwi lahkawng nta ntsa kaw npan nchyun kaw langai, nbang nchyun kaw langai rai lung dung nga nna, lamu de yawn nna tu tu tu ngu wau hkrap nga ai da, dai hpe mare masha yawng yawng ndai nta ni Hka hku Kaw shannu ni hpe matsan jahkrai rai roi nga ma ai, dumsu e mung na, shanhte a nta na gwi e mung na, nga nna tsun gara nga ma ai. Ndai aten hta Manggawng ni hte Lauban La shantsa ni masa ntsawm ai lam hpe myit gaw myit dum nga sai. Raitim galang mi shadu shut sai re majaw, shabai la, nlu, hpunlum di hte hka tu tu na hkyem nga ma ai. Shingrai kadai mung kadai a jinghku jingyu mayu dama yawng hpe shaga zuphpawng nga malu ai.
Wa nga dun sa, gumhpraw lu ai wa gumhpraw joi pru, ka-ni lu ai wa ka-ni joi tawn rai gadep hkat rai nna hpunlum di dun, hka nawng dim rai hkyem wa sai. Shaloi jahkyin lu ai nga 20, ka-ni joi 15, gumhpraw joi 30 mung naw rai nga ai. Matut nna Nambup jaiwa wa hte Prang wai du wa gaw Hka hku Kaw shantsa kaw kap, Hpau Sum Kam dumsa kaba wa, Japdaw du wa, Kumsai du wa gaw Lauban Hpang hte kawa Lauban La kaw kap. Lahta de lu gahkyin tawn ai rai hpe shara mi tawn da nna, lahkawng maga na dumsa yan hpe lamu Karai shaga shangun nhtawm, langai hte langai hpe dumsa machyai shangun masai. Machyai ngut ai hte Hka hku Kaw hte Lauban Hpang hpe hpunlum di brawkbrawk prut nga ai kaw, gumhpraw dengga lap mi kabai bang nna manaw shaw shangun yang, Hka hku Kaw aloi sha lu manaw shaw la sai. Lang mi bai dumsa machyai shaman nna Lauban Hpang hpe bai manaw shangun manu ai, raiyang ta ndung pyi rai nlu shawn bang lu yang, ta hpyi gaw malu nu ai.
Dai hpang shani hka tu tu na hkyem tawn sai. Dai majaw Hka hku Kaw hpung ni gaw Jinghkang gahtawng kawn bau kaba lwi lwi lwi ngu dum let hka tu tu ai shara de yu wa mara ai, gahtawng masha ni madat yang, bau nsen lu lu lu nga ngoi yu wa ai hpe na nna, daini chyawm htawra hpung ni awngdang na rai re sai. Lauban Hpang hte Lauban La shanwa ni hpung Lashap gahtawng kawn hka tu tu ai shara de bau ngawng dum let bai yu wa ai shaloi, gahtawng masha ni madat yang ngawng ngawng nga ngoi ai na nna, htawra ni daini gaw ngawng si na manu ai nga in tsun shajang ma ai da. Lahkawng maga na masha du zup ai hte, Hka hku Kaw yan Lauban Hpang hpe rau shatsap tawn nna, dumsa kaba rai nga ai Hpausum Kam hpe dumsa machyai shangun nhtawm, hka grai san ai nawng kaw hpundung jung tawn rai, hka wawra hkran sanat lang ai ni hpe tsap din gren tawn shangun nna, langai hte langai hpe hka kaw shang shangun ma ai.
Rai yang, Lauban Hpang gaw masum lang shang tim hka marit nna nlu shang dung u ai, bai Hka hku Kaw gaw shang ai hte hpundung kaw shum nna lu shang dung ai hte lahkawng maga sanat hpai nna tsap nga ai ni gaw, dang sai law, dang sai law nga marawn let sanat gap shangoi manu ai. Shaloi, jahkyin tawn da ai nga, gumhpraw, ka-ni makai ni yawng gaw dang ai ni maga de na ni dun ai gaw dun, gun ai ni gaw gun rai dai shana jang Panggum du ni a nta de lung wa mat masai. Sum ai ni gaw kumshoi ju ntsa hkan bunghkaw she gang je kau hkra hkra prawng mat wa masai. Dai hpang shani awngdang ai maga na ni gaw nga htau sha, lu la ai ka-ni, gumhpraw joi ni gaw gahtawng du wa kawn joi kaw joi kap di jawm garan sha kau manu ai da. Ndai zawn nteng nman ai sakse sakgan hkrak sha nmu nchye ai, jahkrai gaida matsan mayan re ai ni hpe aroi arip, u nem roi de roi na ngu ai lu su du magam myit hte shawa lu shawa sha na ngu ai myit lailen ni hpe gaw, lamu e mung nhkraw, aga e mung nhkraw, yubak matai gaw lani mi htang pru chye nga ai.
