1. Amu myihprap gaw ganing rai nna byin wa ai re ta?
Amu myihprap gaw nbung nsa kaw adat shapraw dat ai mabyin masa rai nga ai. Gahtet ai nsa gumdin hte gatsi ai nsa gumdin hkrum gadup hkat jang, gahtet ai nsa gumdin hpe gatsi ai nsa gumdin e ntsa de shalun kau nna, samwi chyang majaw chye byin wa nga ai. Mayu na hku tsun ga nga jang, samwi a ntsa hta gaw n-gun ja ai dat madung nga nga ai, lapran yang hte lawu de gaw n-gun kya ai dat madung nga nga ai, samwi hte samwi lapran, samwi hte aga lapran na dat n-gun tsaw nyem madang ramdaw hku shai hkat mat wa jang gaw, wan numya gamya ai zawn rai adat shapraw dat sai, ndai gaw anhte mayu e la tsun ai mu gung nga ai rai sai. Samwi chyang majaw kaw nna adat shapraw dat ai shaloi, kaba dik ai gahtet n-gun manu mana byin wa nna, nbung nsa kaw tu gala wa chye nga ai, dai gaw myihprap galam ngu ai rai sai, gahtet n-gun dai e nbung nsa hpe ganan hkra nna ngoi gadu wa ai nsen hpe gaw amu gung ai nsen rai sai. Nbung nsa hta na ningja a chyam bra asat gaw nsen a chyam bra asat hta grau nna lawan nga ai, dai majaw, anhte myihprap galam ai hpe shawng mu dat nna she mu gung ai nsen hpe bai na dat nga ai. Amu myihprap gaw moi kaw nna chye byin sai, ginding aga kaw hkying ten shagu hta byin nga ai.
2. Amu myihprap byin jang ganing re jahten sharun lam nga a ta?
Amu myihprap byin ai shaloi, kaba dik ai dat lai gahkrang n-gun hte kaba dik ai hpri sharaw dat htawng hkra masa chye byin wa nga ai, gahtet shadang mung manu mana tsaw wa chye nga ai, dai majaw myihprap mi ngu na laman hta sha kaba dik ai jahten sharun lam chye shabyin dat nga ai, shing rai galoi mung masha, yamnga ni hpe achye sat kau, gawgap tawn ai dat singhkrang ni hpe achye jahten kau, maling dinggram hpe sharaw wan chye jahkru dat, chyi loi gapaw loi re rai ni chyi wa gapaw wa chye rai nga ai, nbungli, wan pala zawn re sumsing jak hking ni hpe mung naw chye jahten sharun hkra nga ai. Dai majaw, mu myihprap gaw shinggyim masha ni a sak sumri hte sutgan wunli lam hpe manu mana jahten sharun hkra chye nga ai.
3. Mu achye ai gaw ganing re lam re ta?
Amu myihprap byin ai shaloi kaba dik ai dat lai gahkrang n-gun chye byin wa nga ai. Mu achye ngu ai gaw, dat lai gahkrang n-gun dai hte e aga na gawgap rai, dat singhkrang, masha, yamnga, ahpun hte lamu ganghkau na pyen rai re ni achye hkra ai hpe tsun ai rai nga ai.
4. Amu myihprap gaw ganing re hpe grau achye a ta?
Amu myihprap gaw tsaw masen ai shara hpe grau "ra sharawng" nga ai, dai majaw, marang htu mu gung ai shaloi, dam lada ai shara hkan masha hkawm, hpri rawng ai hkaimu hking rai ni gahpa kaw hpai, sengke jawn, dat sumri shadaw gata kaw nga ang, shing nrai hpun gata kaw marang gan gyi rai jang, masha shing nrai arai dai ni gaw dat n-gun dat shapraw ai hkrang rai byin tai mat nna mu chye achye hkra nga ai. Gawgap rai a masen ningchyan hte jut matu hkan mung amu grai chye achye hkra nga ai; Dai hta lai nna, hpri rai, hpri pyun, hpri sumri re ni mung amu myihprap dat lai gahkrang na alam chye byin tai mat nga ai. Dai majaw, masa ndai ni hpe atsawm chye tawn yang mu achye hkra na lam hpe lu htang maja kau nga ai.
5. Mu achye hkra loi ai shara
(1)Hka ntsa, hka hte hkarang matut hkat ai shara, grai bam madi ai shara hkan rai nga ai. Ga shadawn: Hka lwi hkra yu ai shara, hka lwi lai, jum maw, maio grai tu ai nawng kaba, hka-nawng kaba, hpunyang, hkaraw lahkyon hte ga gata hka rawng shara, tsaw ai shara hkan rai nga ai
(2)Hpri rai nlung rawng ai shara, hka kau, ga gata hka pru ai shara, hpri pyun, hpri sumri law ginchyai ai shara, wanleng lam law ai shara, wanleng lam npawt hte tsaw tsaw re adat lai lam a singgaw shara hkan rai nga ai.
(3)Nlung hte aga kap matut hkat ai shara, nlung gyi ye mat ai shara, nlung gaprang ga mahka ai shara, aga ntsa de dawng pru wa ai nlung lam, hka kau mayan hte aga de lup bang tawn ai pyun kra pru ai shara zawn re hkan rai nga ai.
(4)Tsaw tsaw re shara hte dam lada ai shara hkan rai nga ai.
6. Mu achye hkra loi ai gawgap rai hte arai ni
(1)Ntsa hka htung, sumla hkrung shabra hkinrawng, ndau laika shabra pye ni
(2)Dat chye hkrang ai baw numhpu numpaw, maza nsa, gahtet nsa re shapraw dat ai shadaw dumlawng nga ai jak rung hte hpri pyun re ni.
(3)Hpri rai singhkrang manu mana nga jawng ai jak rung nta ni.
(4)Dam lada ai shara kaw shi hkrai kaga lai tsaw masen nga ai gawgap rai hte manan shara na ahpun ni.
(5)Dat sumla krung na nsen sumla rim sumri hte nta ntsa na tsaw jan ai amyu myu re hpri rai ni.
(6)Tsaw tsaw re wanhkut dumlawng, hpri pyun, jan n-gun hka shalum jak, nta numgaw, nta ningchyun, dawnghkawn shadaw zawn re ni.
7. Nta gata kaw ganing di nna mu myihprap htang maja na?
(1)Chyinghka hkalap atsawm la kau na, ntsa hpunra, shinggan shakum re ni hpe tsan tsan koi yen kau na.
(2)Hpri rai rawng ai pyun, sumri zawn re ni hpe koi yen kau nna, n mai sa masawp hkra ai, hka pyun, nhprang nsa pyun zawn re ni hpe mung n mai masawp hkra ai.
(3)Nta na chyenan, sumla hkrung jak, datnu, wwipawlu zawn re ni hte shi let singhkrang re ni hpe n mai sa lang hkra ai, dat npawt yawng ni hpe la kau yang grau gaja ai.
(4)Mu gung marang htu ai shaloi, jan n-gun hka shalum jak na hka hte hka n mai hpaw shin ai.
8. Shinggan hkan amu hpe ganing di nna htang maja na?
(1)Mu htang maja lu ai baw singhkrang rawng ai gawgap rai, shing n rai mawdaw gata hkan lawan wan shang dung mat na.
(2)Hpun,dat sumri shadaw, wanhkut dumlawng zawn re tsaw masen nna kaga san rai nga nga ai arai ni hpe tsan tsan koi yen kau ra ai. Shi hkrai kaga san rai nga nga ai nta, sa-ra nta zawn re gawgap rai ni kaw mung n mai shang sa ai. Dat sumri zawn re ni hpe gaw tsan tsan koi yen kau ra ai.
(3)Mu htang maja shara n mu tam jang gaw, loi nyem ai shara kaw lagaw lahkawng gayep kau, ta hpe lahput kaw mara tawn, ahkum hpe shawng de loi gum di nna chyajawm dung mat na. (4)Sengke, lagaw leng ni hkum jawn hkawm sa, amu gung ai shaloi gachyi mung n mai kagat hkawm a1.
(5)Hkaimu hking rai gahpa kaw hkum hpai nga sa, ajawng mung n mai htawng ai, chyenan mung n mai gayat n mai lang sai.
9. Amu achye hkra nna gan si malap mat ai masha hpe ganing di gan hkye la na?
Amu e achye hkra ai masha salum shamu shamawt ai lam hte nsa sa ai lam agajawng sha gan chye hkring mat nga ai, dai gaw amu achye hkra nna gan si malap mat ai ga re. "Ai n rai nna amu e achye tawn sai." Nga ai aga hpe hkum sa kam. Dai zawn re manghkang byin jang, lawan ladan rai htim hkye ginju de chyenan gayat ra ai, shing rai laksan tsi sara ni hku nna dai masha hpe jaw ai ladat hte hkye lajang ra ai. Dai zawn re masha hpe gaw dai shara kaw nan n-ga hku apreng sha galeng tawn nna, n-gup hte n-gup chyaw rai nsa gawut bang ya, salum ntsa sinda kaw dip ya rai gan hkye ra ai.
10. Salum sinwawp awai la yang sadi ra ai lam
(1)Ta latup la nna masha dai a pai chyu gata maga de na salum ntsa yang 2-3 lang aja wa lahtum ya na, lama sai lam n shamu mat jang, n-gup hte n-gup chyaw di nsa 4 lang gawut bang ya ra ai.
(2) Salum sinwawp hkye awai ya ai rai jang gaw, salum ntsa sinda kaw 15 lang dip ya nna, nsa 2 lang bai gawut bang ya ra ai.
(3) Marai lahkawng amu achye hkrum ai masha hpe salum sinwawp jawm hkye awai ya ai rai yang, matut manoi rai n-gup hte nsa 4 lang shawng gawut bang ya na, dai hpang masha langai mi matut nna salum ntsa sinda kaw 5 lang bai dip ya ai ten hta, kaga langai wa nsa galang bai gawut bang ya rai ra ai.
Numri
