HPA MAJAW NE WIN GAW U NU HPE DARU MAGAM ZING
Myen gaw shi hpe gasat dang la ai British ni a Sai garan ai ladat (Divide and Rule) hpaji hpe ahkyak tawn let htawm e, grupyin na kaga myusha ni hpe shamyit wa sai. Daini na ten hta mungkan ting na super power mungdan ni hte UN Security Council ni pawnghpawm let, Myen hpe jawm gasat timung, asan sha awngdang ai lam rai n lu ma ai. Myenmung Shanglawt lu ai shani kaw nna bumnga masha ni, myu langai a hpang langai Myen shadip magam hpe gumlang gasat wa masai rai yang, Ne Win gaw laklai nna lawan ladan ahkyak la ai lam n galaw ai. Raitimung, 1961 ning kaw, KIO rawtmalan hpang wa ai hte, Ne Win gaw U Nu shadip magam hpe daru magam zing nhtawm, Myenmung hpe “Burmese Way to Socialist Programme Party” (BSPP) ngu ai hpyen masing hte uphkang na matu, lawan ladan ahkyak la dat sai.
BSPP ZUPHPAWNG A DAWDAN MASING
1. Prat chyanat mungdan ngwi pyaw simsa na matu mahtai tam na.
2. Shawng nnan lusu ai masha ni hte hpaji chye ai ni hpe shamyit na.
3. Naw ngam nga ai lusu ni, hpaji chye ai ni yawng BSPP hpe madi shadaw na.
4. Hpaji hparat hte sut su lam gaw, hkaq hte bung nna, rawtmalan hpung ni gaw, ngah hte bung ai. Hkaq hkyet mat jang, ngah gaw asak n mai hkrung sai. Dai shaloi, ahkaw ahkang hpring tsup lu ai democracy shadip magam hkrang hte woi awn sa na. Lusu ai maigan mungdan ni, Myenmung hpe sa garum la ai marang e, aten kadun laman ngwi pyaw simsa lusu ai mungdan hpe gaw-gap la lu na, nga ai. Shing re ai masing hta hkan nna, ahkyak la dat ai hte mungdan ting na sutgan ja gumhpraw ni zing la kau sai. BSPP hpe ninghkap ai sut su masha ni hte hpaji ninghkring ni maigan de hprawng yen mat nna, Myenmung gaw aten kadun laman matsan mat ai hta n-ga, hpaji madang mung grit nem mat sai.
MYEN GAW HPA MAJAW KIO HPE MADUNG TAWN
Mungkan majan langai kaw, sinna mungdan hkan na majan pa hkan magrau grang let gasat wa ai mahtai, British ni shang wa yang hkap gasat ai majan, *Japan ni shang wa yang, hkap gasat ai majan zawn re ai kasi amyu myu hta hkan nna Myen gaw Wunpawng Myusha ni hpe shawng ahkyak la ai rai na re, ngu nna maram mai nga ai. Matut pru wa ai shiga hku nga yang, KIO rawtmalan hpang dat ai shaloi, n-gun kaba jat wa ai lam rai n nga yang, Tai wa gaw, hpa majaw KIO hpe n shamyit kau ai kun! nga ai. Mahtai: Ndai ten hta du daw sai hkaw ai masing hpe n lang ai sha, KIO hte shi a amyu yawng hpe shamyit kau lu ai masing langai a hpang langai, matut manoi jahtuk la na.
Ndai ten hta gumlang hpang wa ai KIA ni gaw, kade n naq yang, dingla mat shajang timung, hpyenla nnan lahkawn la na ramma ni n nga na sai majaw, KIO-KIA nga nna gumhkawng wa ai ni, shi a shi htum mat na sai, nga ai. Dai hpang kade n naq ai laman, Hpakant ginra hpe gat lawk shatai nhtawm, nanghpam malu masha amyu myu hte shawa num ni hpe gunrai shatai dat ai marang e, Wunpawng Myusha ting hpe jahten kau, ja gumhpraw yi sun hkauna dusat dumyeng ni hpe mung kashun la kau ya sai. Yehowa jaw da ya ai mungdan kaw anhte yawng matut asak hkrung nga lu nna, SHI shaman da ya ai machye machyang lang nhtawm, Awmdawm ai mungdan gawgap la lu na matu, “Nang gaw, na a hpyen wa lang ai ladat lang let, hpyen wa hpe ahkyak la ai shani, na a hpyen hpe dang kau lu na re” ngu kam ai. Lapu zawn achye na shara kaw, hkrudu zawn shingdi nga ai rai yang chyawm gaw, yi-ngam kaw masan sa na n re. Kaja sha nga yang, Myen ni mung anhte hte maren, baw langai hpra sha tu ai ni hkrai re. Laklai ai gaw shanhte amyu hta, kaichyan hpaji hpe alak re ai madang du hkra hkaja la ai hpang, maigan mungdan (Israel) zawn re ai mungdan hkan na hpaji hpe matut hkaja la ai marang e, dai zawn re ai hpaji gaw, kaga myusha ni hpe shamyit kau lu ai laknak maga de shalat la wa lu masai.
Training Sara langai gaw kaichyan training npawt daw hkaja wa yu sai hpyenla nkau hpe Myen kahtawng de woi sa nhtawm, training sa jaw wu ai. Shana hkying 6 ten hta shi a jawngma ni hpe htet dat ai gaw, nanhte langai hpra kahtawng masha ni hpe hkan hkrum shaga let, dai kahtawng kaw na mare masha ni yawng jawm hkungga kamhpa ai masha kadai rai kun, ngu ai hpe hkan sawk sagawn la nna, daina hkying 9 kaw ngai hpe wa tang madun mu, nga nna matsun dat ai. Kaja sha hkying 9 du ai shaloi, yawng ahkum ara shi kaw wa du let, dai kahtawng na masha ni yawng jawm hkungga ai gaw, dai kahtawng na Hpungkyi ningbaw re lam wa tang madun ma ai. Dai sara, shi a jawngma ni hpe matut matsun wu ai gaw, ndai kahtawng na masha ni yawng, 5 ya laman dai Hpungkyi ningbaw gaw manya mat sai, nga nna jawm hkam la hkra, ladat shaw mu, nga nna matsun dat ai. Mahtai gaw, 3 ya laman, kahtawng masha ni yawng dai Hpungkyi hpe manya mat sai, nga nna hkam la let, shi hpe dai kahtawng kaw na shachyut shapraw dat masai.
Shingrai Myen gaw, KIO hte Wunpawng Myusha ni hpe laknak myu hkum hte gasat ai hta, dingtawk n lu gyam kau ai Ningbaw Ningla ni hpe kaichyan hpaji lang ai ladat hte tinang amyu shada hpe laknak shatai nhtawm, gyam kau shangun wa masai. Ga shadawn, GOC Lahtaw Zau Seng ni a makau kaw hpyen wa n lu kahtep ai raitimung, kaichyan hpaji lang ai hte asak sum ai ni gaw, sum mat wa sai. Asak naw hkrung nga ai hpu nau, mayu dama, makyin jinghku ni a lapran kaw aten mali shi ning jan wa timung, hpyen wa lajang da ya ai hte maren, grau kaba ai manghkang ni matut byin wa ai hpe mu wa saga ai. Myit hte seng ai hpaji ninghkring ni tsun ai hku rai yang, tinang hta gawng kya ningra nga ai hpe yin la lu ai atsam rawng ai kadai raitimung, tinang a hkum hpe gram sharai la na rai nna, awngdang ai shaman chyeju hkam la lu na re, nga ai. Mungmasa ningmu hpe damlada ai jut hku mu mada ya ai Hpung Sara Kaba langai hkaw tsun wa yu ai hta, Karai Kasang shaman da ya ai machye machyang nyan hpaji hpe kamhpa let, shara hte masa hta hkan nna, lapu zawn, zai rawng nna, hkrudu zawn shingdi chye ai shaman chyeju lu wa mu ga matu, kyu hpyi let shadik shatup nga ga law, nga nna asan apra damlada ai ningmu hte mungga htawn wa ai hpe shingran naw mu nga ai re.
Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung (KIO) hpe shawng nnan woi awn wa ai GOC Lahtaw Zau Seng gaw, KIO hte Tai wa a lapran na majan pa a ntsa dinglik yu ai shaloi, KIO gaw, Tai wa hpe gasat dang la ai majan mi rai rai, Tai wa hku nna KIO hpe sa gasat ai mi rai rai, majan pa gaw tinang a ginra kaw sha lang wa ai rai nna, gasat dang la timung, sum timung, grau sum machyi ai gaw tinang a myusha ni chyu rai wa sai. Shing re ai mabyin masa hta hkan nna GOC gaw, KIO hte hpyen wa a lapran na majan pa hpe panglai makau na hpyen wa a ginra kata de htawt sit la na matu mahkrun tam wa sai. GOC yawshada ai masing gaw, damlada mai kaja ai masing rai nna, shi kam hpa htaphtuk dum ai jinghku ni hte shaning hti nhtawm, grai shim ai mahkrun hku majen je tam wa ma yang, sinna de na sahti kaba langai hte lawu kaw madun tawn ai hte maren, myit hkrum ai masat masa jawm galaw wa lu sai.
1. Arang madu, (Sahti Kaba) gaw KIO a gawng malai, laknak jakrung langai kaw US Dollar wan 100 bang na.
2. Majan hkyen lajang na matu KIO hpe dollar wan 15 laksan tau jaw na.
3. Kaga rawtmalan hpung ni hte KIO a lapran na myit hkrum lam hpe ndai myithkrum laika kaw n shalawm na.
4. Arang Madu gaw KIO hpe Myenmung tsepkawp zing la lu ai shani du hkra, ja gumhpaw, laknak arung arai yawng matut garum na.
5. KIO gaw lungseng maw masing hte seng ai bungli yawng a matu arang tau shaw ya ai Sahti Kaba hpe monopoly ahkaw ahkang jaw na.
6. Arang madu gaw, lu wa ai lungseng ma hkra kaw na 20% KIO hpe nhtang jaw na, nga nna myit hkrum tawn masai.
GOC LAHTAW ZAU SENG NSA HTI
Sinna mungdan na sahti a gawng malai, 1975 August 8 ya shani Bangkok kaw sa du nna GOC hpe dollar wan 15 ap ya na matu, tau nna Telex shagun wa ai hpe hkap lu la nna, GOC an gaw myit n-gun lu let la nga ga yang, 1975 August 6 ya shana GOC hpe Htam Ngop camp de kalangta lung wa na matu, VCS a gawng malai, Htam Ngop camp commander Du Seng Tu shana wa ai. GOC gaw, shing re ahkyak ai bungli hta hkan nna hpang jahpawt jang, Chiangmai de lung wa na matu dawdan nu ai. Dai shaloi, sinna de na jinghku Bangkok kaw sa du na re majaw, shi kaw na gumhpraw hkap la nna bank kaw hkrak sha htawt bang tawn da lu ai hpang mahtang, myit mi azim rai camp de lung wa yang mai kun! ngu nna aja awa tang madun nngai.
Raitimung, masa amyu myu hta hkan nna GOC gaw, VCS hpung hpe Ginjaw de lawan ladan wa shabawn dat nna, myit mi azim rai, sinna de na jinghku wa hpe hkrum bawng nna bungli matut galaw ai mahtang grau masan sa na re, nga nna ngai hpe mahtang dai manam wa hpe hkap hkalum tawn magang na matu matsun kau da nhtawm, hpang jahpawt jang Chiangmai de lung wa sai. August 9 ya shana GOC gaw shi a laksan Body Guards ni rai n yu wa ma ai majaw, camp de rai n lung wa ai sha, naw la mau nga ai lam, Chiangmai Railways Hotel kaw na phone hku shana wa ai. Ngai mung na mau let, camp de shi a Body Guards ni hte rau lung wa ai gaw, madung rai na re lam kahtap lajin dat nngai. Dai hpang, jahpawt Latgyi Zau Jum mawdaw gau let, GOC kaw sa du nhtawm, kalangta camp de lung wa na matu, VCS htet dat ai lam sa tang madun ai shaloi, GOC gaw shi a Body Guards ni hpa majaw n woi sa nni? nga nna san ai. Dai shaloi, shi n chye ai lam, ntsa kaw na jaw dat ai matsun hte maren, sa tau ai lam tsun ai shaloi, GOC gaw grai myit ungang ai hte hkan nang mat wa ai lam, GOC gaw shi a Body Guards ni Htam Ngop bum lagaw kaw sa la nga na ma ai, ngu nna myit ai raitimung, bum lagaw kaw wa du ai shaloi, shi a Body Guards langai mung n mu, VCS a hpyenma ni sha sa tau ma ai majaw, myit mau let gumra jawn nhtawm, bum de hkan nang lung wa nga yang, 1975 August 10 ya shani Du Seng Tu woi awn ai hpyenhpung ni GOC hpe hkap gyam gap kau ma ai. Ndai lam hte seng nna Du Kaba Khun Chio gaw Gyi Zau Jum hpe jep ai kaw na chye la lu ai. Kaja sha nga yang, 1975 August 6 ya shani Du Seng Tu hpung ni gaw, VCS, Salang Kaba Pungshui Zau Seng hte VCS a PA Du Zau Hkawng marai 3 hpe Htam Ngop camp de lung wa ai lam kaw hkap gyam kau ai hte GOC hpe Htam Ngop camp de kalangta lung wa na matu, Du Seng Tu gaw, VCS a gawng malai htet dat ai lam ni azin ayang, hpang e, Du Kaba Khun Chio gaw Du Seng Tu ni hpe jep sagawn ai kaw na chye la lu ai. GOC hkrat sum mat sai lam sumla hte hpawn, 1975 August 11 ya shani pru wa ai shi laika hpe sinna de na sa ai jinghku wa mu hti hkrup nna kalangta sinna mungdan de bai nhtang mat wa sai. Dai shani kaw nna shi hpe galoi mung n lu matut mat sai.
DU SENG TU NI HPE THAI BALIK NI RIM
Thai shadip magam gaw shanhte a mungdan kaw n kaja ai labau sa galaw shapraw ya ai hpe n ra sharawng ai hta hkan nna, Du Seng Tu, Du Grawng Li, Gyi Jum Zau Shan, Latgyi Zau Jum ni hpe rim la nna Bangkok Immagration hkyuk kaw bang tawn masai. Ndai mabyin masa hte seng nna azin ayang jep sagawn na matu, KIO Ginjaw kaw nna Du Kaba Khun Chio hpe lit shatsam dat ma ai. Shingrai, ndai lam hte seng nna KIO kata kaw htaphtuk manu dum ai hku jep san hkat lu na matu, Thai shadip magam kaw nna Du Seng Tu ni hpe Tham Ngop camp de bai sa dat ma ai shaloi, Du Kaba Khun Chio gaw Ginjaw a matsun hte maren, shata hti nna hteplahti jep sagawn ngut ai hpang, shanhte a mara hta hkan nna Ginjaw a matsun hte maren, shanhte hpe Htam Ngop bum kaw jeyang kau masai. Ndai zawn re ai mabyin masa gaw anhte Wunpawng myusha ni a matu mung, KIO a matu mung, nachying yawnhkyen sum machyi wa sai. Kadai hpe mahtang mara shagun na kun? Kaja sha nga yang, Du Seng Tu gaw, Myen shadip magam a bank kaw na gumhpraw lagu la nna KIO Ginjaw de hprawng shang wa ai shaloi, VCS gaw Du Seng Tu hpe Lat Du tsang shagrau ya let shi a PA arawng aya hkap dang ya sai. Dai shaloi, kaga Ginjaw Salang ni gaw, Du Seng Tu a ntsa, ntsen ai lam nga ai majaw, VCS a PA hku rai n masat ai sha, shi hpe kam mai, n mai ngu ai hpe aten langai naw maram yu ra na lam jawm tang madun ma ai raitim, ram ai wa hpe gaw ahkyak ai shara kaw tawn ra na, nga nna tsun wa ai majaw Ginjaw Salang ni mung kaga mi dangrang ai lam n galaw masai lam na chye lu ai.
Shanhte marai 4 hpe Ginjaw kaw na matsun hte maren, jep sagawn na matu, langai hte langai matut mahkai hkat ai lam tsepkawp n galaw lu hkra, laksan shara 4 kaw langai hpra garan lajang sharawng tawn nhtawm, shata hku jep sagawn wa ai lam, hpang e lit la ai Du Kaba Khun Chio kaw na azin ayang na chye la lu ai. Ginjaw de na kaga laklai ai shiga langai gaw, Thai balik ni, Du Seng Tu hpung hpe Chiangmai kaw rim la nna, Bangkok de sa dat ai shanaq yuptung ten kaw, Na Lung mare na Du Seng Tu a dinghku masha ni hpe Myen ni sa woi la ma ai shiga mung, soisam na dat ai. Grau nna Du Seng Tu hpung ni rim hkrum ai ten kaw nna lai wa sai ten hta Du Seng Tu gaw Htam Ngop camp hte Chiangmai lapran kaw Camp Commander lit jum let shi a npu na hpyenhpung ni hpe gara hku woi awn yureng wa ai lam ni wanglu wanglang sakse sakgan hte hpawn jep shapraw la lu sai. Shawng nnan Du Seng Tu hpung ni hpe Chiangmai kaw rim nna Bangkok de sa dat sai shiga na ai hte Tham Ngop camp kaw nga nga ai Du Kawn Hka gaw, Du Seng Tu zing tawn ai matsing laika ni hpe mu hti ai kaw Htam Ngop camp hte KIO Ginjaw lapran W/T hku matut hkat ai radio message (Miset) ni mung shabawn mi (laika pa 20 daram rai na ngu maram ai) hpe Chiangmai de la yu wa nna ngai hpe jaw ai. Dai miset yawng hpe hti yu ai shaloi, lani mi hta, KIO hte Wunpawng Myusha ni yawng a labau hta nachying ahkyak ai sakse hku lang wa ra na re, ngu ai hpe tawkhprut hkam la let, kam ging ai KIO lit hkam langai ngai a lata kaw lawan ai hku ap ya na, ngu dawdan let zing tawn sai. Dai hpang lani mi hta GOC a hpang hkan Du Hpau Je La Tawng (GOC a dama) gaw ngai kaw sa du nhtawm, dai miset shi hpe jaw hti na matu sa hpyi ai. Dai miset ngai kaw nga ai lam kadai tsun dan nni? ngu san yang, Du Kawn Hka gaw, dai miset mahkra ngai hpe jaw tawn sai lam tsun ai, nga nna mahtai jaw ai. Kaja sha nga yang, ndai sakse laika gaw KIO lit hkam langai ngai a lata kaw shim dik ai madang tawn let kalangta ap ya ra ai. Raitimung, dai ten hta, seng ang ai lithkam ni hpe matut la na matu, n dep n hkap ai ten re majaw, Du Kawn Hka gaw, ngai kaw gan zing tawn na matu ap da ya ai. Du La Tawng gaw chyahkring sha gan hti na, nga nna hpyi ai majaw, ndai kaw gan dung hti la nna bai nhtang jaw rit, ngu tsun let gan jaw hti sai. Kade rai n naq yang, hti ngut sai nhten, ngu myit let yu dat yang, Du La Tawng hpe n mu tam mat sai. Shi nga ai nta de sa yu yang mung, shi hpe n mu tam sai. Dai hpang shi hpe lang hte lang hkrum shagu san sagawn wa sai raitimung, daini du hkra, dai miset ni hpe n lu san sagawn la mat sai.
MARAM AI LAM
Dai miset kaw rawng ai lawnglam ni hte seng nna, Du Kawn Hka hte tinggyeng ningmu hku garan kachyan hkat ai hta, ngai hkam la ai hku nga yang, Du Seng Tu kaw nna Ginjaw de tang madun ai sumtang law malawng rai nna, Ginjaw kaw na htang shana ai miset kadun nkau kaw 50% awngdang sai. 70% awngdang sai, nga nna Du Seng Tu masat ka shakap tawn ai Miset ni mung lawm nga ai. GOC ni hpe jeyang na matu tang madun dat ai lawnglam a ntsa, myit yu na lam nga wa ai. Kaja sha nga yang, dai daram kaba ai manghkang a ntsa hkut hkut nai nai sawk sagawn nhtawm, Ginjaw Hkum Ra zuphpawng kaw na dawdan ahkyak la ra na ma ai. Raitimung, camp kaw du nga ai hpyendu hpyenla ni hku nna ahpa atang dawdan let, jeyang na matu Ginjaw kaw nna lit shatsam dat ai Miset hpe mu hti ai shaloi, dai miset gaw miset ajet mi rai kun?, ngu ai ung-ang myit pru wa ai ngu tsun let, Du Kawn Hka a ningmu san nngai. Du Kawn Hka matut sanglang dan ai hta, ndai lam sha n-ga, ngai hku nna n tsen ai kaga lawnglam ni mung nga ai. Hpyendu hpyenla ni hpe rank atsang sharawt ya ai shaloi, Ginjaw kaw na order shapraw nhtawm atsang hpe sharawt ai. Raitimung, GOC ni n nga mat ai hpang, Du Seng Tu gaw, Lt. Colonel, Du Grawng Li gaw Major, Gyi Jum Awng Mai gaw Captain, nga nna shanhte a rank ni sharawt la masai.
Ndai lam hte seng nna, Ginjaw a order kaw n mu dat ai. Ginjaw hte Miset hku dingtawt matut hkat nga ai mung, shanhte marai masum hta jan nna kaga kadai n nga ai. Dai majaw, lama dai laman Ginjaw kaw na Tham Ngop camp de shing re ai Miset shagun ai lam n nga ai rai yang, dai Miset ni gaw ajet n re, ngu ai hpe hkam la mai na re, nga nna shi a ningmu sanglang dan ai. Tai wa gaw anhte a lapran kaw sumprat gung hpun langai hkai shalat ya lu ai hte dai gung hpun gaw shara shagu chyam bra wa na matu, shanhte hkaja tawn ai myit hpaji hta hkan nna ahkyak la dat ai marang e, dai gung hpun ni gaw dam lada ai shara hkan majen je tu wa ai hpe mu wa saga ai. KIO rawtmalan hpang wa ai ten hta, Tai wa gaw myusha ni hpe jahten sharun na matu, makam masham lam a Ginjaw hpe shading ai lam shiga na lu ai salang langai gaw, Insein chyum jawng yu poi kaw sa lawm let, sadi jaw kau da ai rai yang, dai hpang shata lahkawng kaw Myitkyina Nawku jawng hkan byin hpang wa ai ana ahkya gaw, myusha ni a lapran na kahkyin gumdin lam hta daini du hkra machyi wa sai.
KIO a lahta tsang na ni, Du Seng Tu hpe kam na matu Tai wa gaw shi hpe shadip magam a gumhpraw dum kaw na gumhpraw lagu nna KIO Ginjaw de hprawng shangun sai. Dai gumhpraw hpe KIO de kade la shang wa ai kun, hkaja yu ai hte, shi a myit jasat madang hpe asan sha chye la mai na ma ai. Htam Ngop Camp Commander byin wa ai shaloi, shi a rank kaji hpe lang nna kade kaba ai ahkaw ahkang jai lang chye ai hpe hkaja yu ai shaloi, lu wa ai mahtai gaw shi kade ram ai majaw shi hpe Tai wa gara hku jai lang ai hpe mung, maram mai nga ai. Myen a lagaw lata rai nga ai Du Seng Tu sha pyi, dai daram ram ai rai yang, shi a sara Myen ni gaw kade ram na, ngu ai hpe mung maram mai nga ai. Myen ni a gamalai, “Ngajin go, ngajin si ni kyaw” (nga shan hpe nga sau hte ka-ngau) ngu ai hte maren, Thaung Khin gaw VCS a lungseng hpaga lauban rai nna, VCS hpe kangau sha ai kaw, Du Seng Tu gaw, Thaung Hkin hpe sau shatai wa sai. Ntsa kaw tang madun wa ai “MARAM AI LAM” na gaw, Du Kawn Hka an a ningmu san san sha rai nna, Myusha ni yawng a matu tengman ai ningmu lu wa na matu gaw, nachying ahkyak ai ningmu rai na re. Shingrai myusha n law n la re ai ni sanglang dan ai a ntsa, dangrang hkat nga na malai, damlada ai madang hku jawm shanglawm ai masing hku, jahtuk la ra na re. Madung gaw, Tai wa hku nna shi dang na maga de shanang na rai nna, anhte myusha ni hku htawm e, dai zawn re ai lam kahtap n byin na matu Yehowa jaw da ya ai machye machyang hpe myit dum ra na ga ai law***. Dai aten hta, VCS yan Salang Kaba Pungshui Zau Seng gaw Chiangmai kaw, GOC gaw Bangkok kaw nga nhtawm, yawng gaw bungli kyin shajang nga ai hpe ahkaw ahkang la let, Du Seng Tu gaw, shi a masing awngdang wa lu na matu Htam Ngop camp, Chiangmai, Bangkok lapran hkan dingyang kahkrang hkawm wa sai lam, sakse amyu myu hku nna dandawng nga ai. Kalang mi hta, VCS gaw Du Seng Tu hpe KNU Ginjaw de laika sa sa shangun ai raitimung, Bangkok kaw aten galu du hkawm kau da ai hta n-ga, tinggyeng hku nna mung, lang hte lang kahkrang hkawm ai lam Du Seng Tu rim hkrum ai hpang shi ka tawn ai matsing buk (diary) kaw, Du Kaba Khun Chio mu hti jep sagawn ai kaw, Bangkok Myen sumtsan rapdaw na lithkam ni hte lang hte lang hkrum shaga hkawm ai lam chye la lu ai. Dai hta n-ga, GOC gaw Bangkok kaw nna Chiangmai de, Grand Tour Bus jawn nna lung wa nga yang, Du Seng Tu hpe bus ntsa kaw mu nna, kaning re ai bungli hte hkawm ai kun, nga nna yu mau kau ai raitimung, Du Seng Tu hpe VCS kaw na dingtawk yureng let, shangun nga ai lithkam du langai re majaw kaga mi n san sai lam tsun wa yu ai.
HTAM NGOP CAMP KAW HPAQ WOI SHADU SHA
Lanaq mi hta Du Seng Tu gaw, Htam Ngop Camp na hpyendu hpyenla ni hpe mungga htawn ai hta, lawu na lawnglam hpe madung tawn nna htawn tsun ai. Masa amyu myu hta hkan nna buga de yak ai zawn, jut shagu hkan na hpyenman ni kaw mung, malu masha zawn re ai kaw nna hkawt, amyu myu hta hkan yak ai lam nga wa ai. Shingrai, ya kaw nna anhte a camp kaw shadu sha nga ai n-gu hpe sharam sha ra sai majaw hpawtde kaw nna gaw, hpaq shadu sha ra saga ai. Shing ngu yang, KIO gaw matsan mat ai n re. Aten kadun langai laman anhte myutsaw hpyenla ni gaw KIO a sari sadang hpe jawm makawp maga ra saga ai. Kade n naq ai laman anhte myutsaw brang ni a ngangkang magrau grang ai hta hkan nna jut shagu kaw mung, hkan rawtjat wa lu na re, nga nna myit n-gun jaw ai hpe hpyen hpung ni yawng chye na ya masai. Dai hpang shani kaw nna hpyenhpung ni yawng hpaq shadu sha ma ai zawn, Du Seng Tu mung kaga hpyendu hpyenla ni hte maren hpaq sha let hkamjan lu ai atsam hpe ja ja madun nhtawm, hkamjan dan wa sai. Kade n naq ai laman hpyenla nkau gaw myit gawngkya wa ai ga manawng tsun pru wa timung, nkau gaw shanhte a uphkang du kaw na kasi yu la let gawngkya ai shingran n madun ai sha, jan nga lu ai ni mung lawm ma ai. Nkau gaw, shat sha pyi lu sha na matu camp makau hkan na kahtawng ni kaw kunjang mayun jang hkawm ai ni mung, nga wa magang sai. Maga mi de Lauban Thaung Khin gaw, VCS yan Salang Kaba hpe Chiangmai kaw alum ala rai nna shan a myit hpe shangwi shapyaw ya let, woi nga hkawm ai. Ginjaw de na shagun ya ai lungseng ni hpe, shap tawn ai nta kaw zing tawn nhtawm, sin masha hpe lit la tawn shangun ai rai yang, lana mi hta balik unifom hpun ai damya ni shang wa nna lungseng sin ai masha hpe gyit tawn let, lungseng yawng damya ni la mat wa masai lam shiga mawng wa ai. Dai hpang, damya ningbaw gaw, shanhte yawng jawm chye nga ai Hkang salang rai nna, Du Kaba Zau Dan a madu jan, Nang Htwe Hkam hpe Germany de woi hprawn hprawng sa mat wa sai lam shiga brawng wa ai.
SHIM AI PYAW POI (PICNIC)
Lani mi na nhtoi hta, Du Seng Tu gaw Htam Ngop camp na hpyenla nkau hpe hpung lahkawng garan nhtawm, VCS hte Salang Kaba Pungshui Zau Seng yan hpang de, hpung langai hpra, shan manam nga ai hotel gawk de laika kaw ta-masat sa mahkret shangun ai. Shingrai, lit garan jaw dat ai hte maren, VCS manam ai gawk na chyinghka sa akawk dat yang, hpun palawng adaw achyen sha hpun tawn ai prat dep numsha gaw, akaw alaw rai lawan ladan chyinghka hkap hpaw ya ai. Kaga numsha 4-5 gaw, VCS a hkum, lagaw, lahpa hkan jawm manat nga ai kaw nkau gaw, atsang arang rai whisky, lusha amyu myu, ma kasha hpe zawn jawm daw jaw nga ai hpe mu ai hpyenla ni gaw, shanhte mu dat ai hkrang hpe yupmang zawn nawn nna shanhte a myi hpe n kam hkra mau ma-a mat ma ai lam tsun kajai wa masai. Kaga hpyenla langai gaw, VCS hpe hkungga jaw let shanhte la sa ai laika kaw ta-masat mahkret ya na matu, lajin dat ai shaloi, ngai ahkang n jaw ai hpa majaw shang wa myit ni, chyinghka kadai hpaw ya ai kun? nga nna san let makau na hpajet (tower) garawt la nhtawm, yu htaphtuk hkra jahtuk dung dat let, gari gawa rai ta-masat mahkret ya dat ai lam tsun wa masai. Shingrai, kaga hpung langai gaw, Salang Kaba a manam gawk kaw chyinghka sa akawk dat yang, numsha langai lawan ladan rai sa hpaw ya ai shaloi, mu dat yang na Salang Kaba a hkrang gaw hkyela laja nan re lam, dai gawk kaw mu kau da ai numsha langai hpra kade tsawm ai lam, whisky, malu masha kade hkum ai lam ni hpe mu kau da ai hpyenla ni gaw, Htam Ngop camp na manang ni a man kaw wa tsun shingjawng hkat nga masai. ta-masat mahkret la na matu, sa ai hpyenla ni mau dik htum ai gaw, Ningbaw Ningla ni Body Guards n lang ra ai masha chyasam ni a ginra kaw shing-re ai baw re hka! nga nna mahtai tam yak nga ma yang, pru wa ai mahtai gaw, hpyenhpung ni ndai lam tsun garu magang, hpaq wan kaw na n-gu tum yawm wa magang, re ai hta hkan nna, pawt shalu garu nga ai hpyen hpung a nsen mung ja wa magang, Du Seng Tu a hpaq wan na shat tum mung yawm wa magang re ai marang e, Du Seng Tu hpe jawm shakawn ai nsen gaw, Htam Ngop camp kaw grai gumhkawng wa sai. Ndai zawn re ai miset shiga ni hpe Ginjaw kaw na dingyang na nga lu ai sakse gaw, Ginjaw kaw na htang shagun wa ai miset ni rai wa sai.
RAU SHA BRANGLANG RAI JAWM MU AI LUSHA POI
Lauban Thaung Khin gaw danhkung ai lusha poi lajang ai hta shakawn ging ai salang re. Ndai lusha poi a yawshada ai lamyi madung gaw, Du Seng Tu kaw nna, VCS yan Salang Kaba hpe ahkyak ai laika kaw ta-masat jawm mahkret ya na matu lajang ai rai nna, sa du dung lawm ai manam ni kaw na nkau gaw, Chiangmai na tsawm htum shayi nkau mung lawm rai, shanhte gaw sari sadang hte shingkang shingwang mi arawng rai, VCS hte Salang Kaba yan hpe dung shinggrup let lit la yureng na matu re lam chye lu ai. Hkyen lajang tawn ai malu masha ni gaw, shan myu hkum hte manu hpu ai whisky amyu myu hpe manam ni n dung ai saboi kaba nkau kaw mung, ra wa yang na matu shingkang shingwang mi arawng rai, jin jin hkyen lajang tawn ai shana shatsha poi rai malu ai. Shingrai, wuwu didi sha hpang wa ai kade rai n naq yang, Du Seng Tu shangun dat ai kasa hpung ni shang bang wa nna, VCS yan Salang Kaba hpe hkungga jaw let, la sa ai laika kaw ta-masat mahkret la ngut ai hpang, lusha party kaw kaning re ai manam ni sa dung lawm nna, kade daram hkik-hkam ai malu masha whisky ni, ra n rawng hkumtsup ai malu masha hte hkap hkalum dawjaw nga ai hpe azin ayang mada la nhtawm, mayen lagu maut la let, bai nhtang wa ma ai lam galu galang tsun wa masai.
Tham Ngop camp kaw hpyendu hpyenla ni shah nga ai hpaq gaw, shat tum pyi tam yak ai raitim, Chiangmai de du nga ai Ningbaw Ningla ni sha ai malu masha hpe shingdaw yu yang, lamu hte agah shai ai daram shai nga ai. Shing-re ai mabyin masa hta hkan nna, shanhte hkungga kamhpa ai Camp Commander Du Seng Tu shani shana sha nga ai hpe shingran mu dat magang, Chiangmai kaw du nga ai Ningbaw yan gaw, hpyenma ni a ntsa kaw hkam la ai myit madang hpe hpyang dik ai madang hku mu wa masai. Du Seng Tu gaw shi a npu na hpyendu hpyenla ni a sumtang hta hkan nna Ginjaw de matut tang madun dat ai hte maren, Ginjaw kaw nna wireless message hku matsun dat sai. Shingrai, Ginjaw a dawdan ya ai hpe, shi a hpyenma ni hkan madi shadaw lawm ai marang e, hpang jahtum yawng a ningmu hta hkan nna jawm dawdan tawn sai hpe Du Seng Tu kaw nna ginchyum woi dat nu ai.
KADAI TSUN AI HPE MAHTANG KAM NA?
JJ Lum Dau gaw, ndai shingdu lam ka ai hta, GOC Tham Ngop Camp kaw shawng nnan sa du ai shaloi, lawm sa ai Major Zau Ohn (Du Seng Tu rai n du yang na Camp commander) hte Du Kawn Hka yan gaw, 1961 ning KIO rawtmalan hpang wa ai ten kaw nna ngangkang hkamdahka lam nga ai myit jasat hte dingyang magam gun wa ai yan rai nna, Thai du ai kaw nna mung GOC a npu kaw aten tup magam rau gun wa ai yan mung, rai ma ai. Shing-rai, shan gaw GOC hte seng nna Tham Ngop camp, Chiangmai, Bangkok hkan na shamu shamawt lam hte seng nna, law malawng chyoi chye lawm ai yan mung rai nna, ntsa kaw tang madun tawn ai lawnglam ni ka ai hta, shan kaw na san sagawn la ai mabyin masa ni rai li ai. Ndai zawn re ai labau gaw myusha lam yan hte seng ai rai nna, aten galu a matu maga mi de shanang ai ningmu n lawm ai sha, dang lu ai made tengman ai hpe madung tawn nhhtawm, shading sharai let ka masat tawn lu na matu nachying ahyak na re ngu hkam la ai. Tai wa gaw Du Seng Tu kade ram ai hpe mu chye ya nna, shi hpe asung jashawn ai hte maren, VCS mung Du Seng Tu ram ai hpe mu ya ai marang e, shi a PA hku masat la sai. Raitimung, shi hpe jai lang ai kaw, Tai wa gaw aten hte hkinjang hpe tuphkrak jahtuk lang wa ai rai nna, shi a yawshada ai masing awngdang wa lu ai hta n-ga, aten galu hta Wunpawng Myusha shada a lapran kaw matut zang ayai wa na matu sumprat mung bang tawn da ya sai. Maga mi de VCS a matu gaw, ram ai wa hpe ram ai hku mu ya ai gaw mai kaja ai lam rai sai. Raitimung, kaga Ginjaw salang ni hpaji jawm jaw ai hpe ahkyak n tawn ya ai sha, Du Seng Tu a ntsa, tsepkawp kam ya kau ai hta shut kaba rai mat sai. Ndai mabyin masa hta hkan nna, myusha ni hta shadawn sharam tsun n dang sum machyi wa sai. Matut nna myusha ni hta dum hprang let, aten dep gram sharai la lu na matu, hpye nga sai ningma hpe tsi shamai la lu mu ga matu, Myutsaw Nu Wa hpu nau nlang hte gaw, tinang a hkum hpe lit shatsam nhtawm, prinen ai mahkrun tam ai kaw jawm shang lawm let, pawnba la hkat na matu hkungga kam hpa let, lajin dat nngai law.
JJ Lum Dau B. B. A (University of Western Pacific, Honolulu, Hawaii, US) M. B. A (Birminghan University, UK) Ph. D. (Shinawatra University, Thailand)
