GABUNG AMYU
GARENG MA MUN
Moi prat kawn Jinghpaw amyu ni a htanghking laili hta, gumgai dingla ni tu jin in kyip, pra jin in nyip mat wa ai shani, hkikpawng dik ai si poi naw galaw ya nga ai. Rai yang, si pawr ndai gaw gumgai dingla wugut gu, gashu gasha mung lu sai ni hpe she mai galaw ya nga ai. Lama ram ma, ma kaji shing nrai sak kaba tim matsat shabat rai si mat re hte gashu gasha n lu ai gumgai dingla ni hpe gaw poi galaw ya hkra wa mi raitim gabung ndum nga ai. Moi prat kaw nna anhte Wunpawng Jinghpaw myu sha ni gaw si mat sai ni hpe si poi galaw ya ai laman, anhte madu amyu a htunghking laili kaw hkan nna, " Gabung ka" , " Ndaw gahkrang" ', "Shingchyai chyai" ngu ai ndai gabung amyu masum ka nna, mungkan ga nisa na lawt lai mat wa sai wa, jan hpe myit dum ai hte yawn hkyen myit madun ai hku rai nga ai.
1. Gabung ka
Gabung ka yang shawa masha law law sa mai ka lawm nga ai. Rai yang, nnan dum hpang wa ai shaloi bungla ngu ai wa hte bauyi baula hpai ai ni ashawng rawng nna, shanhte a hpang e gumgai dingla marai lahkawng (2) shing nrai marai mali (4) bai hkan nang lawm nhtawm, mungkan ga ntsa na tawt lai mat wa sai wa (jn) a yup ku kaw nna duwu tawn da ai dawdap du, nhku gata kaw nna chyinghla lam du, pru pri shang shang rai tsawmra lang dum ka gahkrang nga ai. Lama mungkan ga ntsa na tawt lai mat wa ai dai dingla rai jang gaw bat kru (6) lang ka gahkrang, gumgai rai jang gaw bat sanit (7) Lang ka gahkrang nna, chyinghka lam kaw bat du shagu bung la wa "AWle le le.." nga marawn dat jang, shawa masha ni "Shaw..." nga hkan marawn nang rna gabung hpaw hpang ma ai re. Gabung hpaw yang ka sa wa ai asat madung ni gaw: Gabung hpang, machyi masha yu, si mang hpe yu, lasu su, lup ba yu, lup ba lata, numsunghku htu, mang hpai, mang lup re ni rai nga ai. Mu bungli galaw lam de na gaw: Yi yu, yi lata, yi hkyen, yi nat, yi sawm, yi chye, mam ting, yi sin, mam dan, mam dup, mam gun, mam dum de mam gun bang re asat htau krushi mali (64) du nga ai.
2. Ndaw gahkrang
Ndaw gahkrang ngu ai gabung amyu gaw hkrup mara kadai hkrup kadai nmai sa ka lawm nga ai. Gabung asat ndai hpe chye dum dik ai dum sa, jai wa hte gabung bau chye dum ai masha marai masum (3) sha mai dum nga ai. Shawng nnan e gaw machyi masha hpe yu, dai htawm moimang hpe yu, mang gashin, bu pun palawng galai, mang htawt, mang tawn ai yup ku ye re asat ni bai ka dum rai ma ai. Matut nna chyinghka lam kaw ka dum du ai hte lamu aga hpe naw, dum nta grup-yin gahkrang, numsunghku htu, numjang galaw, karoi jung, lup kawan re asat ni bai ka dum rai ma ai. Gabung amyu ndai hpe masha si ai hpang shani kaw nna dum ai mang hpai lup kau hkra dum ma ai. Jahpawt shana galang lang dum nna, ndaw gahkrang nga ai shaloi, sanat gap, bau dum, chying bau dum re masha ni hpe makau mayang kaw loi n hkring sanat gap, bau dum shangun rai ma ai. Ka sa wa ai shaloi, lama si ai masha la rai jang, lahkam kru (6) hkawm htawt nna apai ahkra 3 lang shai dat, lama num rai jang lahkam 7 htawt nna apai ahkra maren sha 3 lang shai dat rai, hkawm gahkan let dum ka ai gabung rai nga ai. Mang hpai kau ai shani gaw ndaw gahkrang ai ni kyin dik ai shani rai nga ai.
Dai jahpawt jau jau kaw nna ndaw gahkrang ai ni gaw lup ba yu, numsunghku htu, si ai wa, jan hpe lam madun, du hpai shapraw, mang lup re asat ni shawng ka nna, shani shingtung du jang gaw si ai wa, jan a nta masha ni hpe myit shalan shapyaw ya, mayu ni hpe chyeju htang ai lam, da-ma gasha ni hpe hkalum ai lam, madu gahtawng na shawa masha ni hte jinghku jing-yu ni hpe chyeju htang ai lam re gabung asat ni ka madun dan rai ma ai. Shingrai ndaw gahkrang hpung ni jahpawt hte shani shingtung n ginhka ai gabung asat ni ka shama kau ra nga ai. Ga shadawn lup sa kawan ai ni a hkum na nat shachyut, numla shaga, karoi nhpang hpya gamang kau, achying mara shara hpya kau, ndaw laya ye seng kau re gabung asat ni ka nhtawm, matut nna gaw mayu ni hpe hkalum sa dat, jinghku jing-yu ni yawng hpe hkalum sa dat re gabung asat ni bai ka rai ma ai. Lahta e tsun lai wa ai gabung asat ni hpe nhti nhtang hkrup mara di nmai ka nga ai.
3. Shingchyai chyai
Shingchyai chyai gabung ndai hpe gaw si poi galaw ngut ai dai shana sha dum nga ai. Shingchyai chyai gabung dum hpung hta mayu e masha marai 8, marai 10 shing nrai marai 12 sha du nga ai. Bai nna yawng gaw la ni hkrai sha rai nga ai. Mang sa lup kau ai shani, shingchyai chyai hpung nì gaw lup ba makau mayang kaw sa makoi gawp nga let nsam hkye, chyang, hpraw re myu 3 hte madu a hkum hpe kau chyen mi gaw num sawm, kau chyen mi gaw la sawm di soi la nna, ura kawa hkumkawp hte labu galaw bu la nhtawm, palawng mung nhpun ai marai mi hpunhtum zum zum hpai rai sa la nga ma ai. Shana ningsin rim rim nga wa ai hte, mang lup sa ai ni wa mat ma jang, shingchyai chyai hpung ni gaw lup nnan kaw sa du nna, shingdu hku hkawm let lup kaw sa gahkrang gayin rai ma ai. Lama si ai masha la rai jang bat 6 lang gahkrang gayin, num rai jang gaw bat 7 lang gahkrang gayin rai nga ai. Bai nna gahkrang gayin nga let chyahkyi nsen zawn ngu marawn ngoi nna mare de nhtang wa nhtawm, si ai ni a nta kaw shingchyai wa chyai ma ai. Shingchyai chyai gabung hpe mayu e manit 30 hte hkying hkum mi daram sha dum nga ai.
Shingchyai chyai gabung ganoi dum ngut wa ai hte, dingla langai shing nai gumgai langai mi tsa chyaru hpai nna, shingchyar chyai masha ni hpe langai hte langai rai tsa shakawn jaw u ai. Shingrai, dingla rai rai gumgai rai rai tsa masum lang jaw ai htawm, u gasha langai hte wa gasha langai shingchyai chyai hpung na masha langai a gahpa kaw sa noi dat ya ai hte, shingchyai chyai nga ai masha ni gaw jinat shachyut ten du sai ngu, shingchyai chyai gabung dum nga ai shara kaw na hprawng pru wa na hku hkyem tawn ra sai. Shaloi, dingla langai hpun lakying ningrip hpai nna shingchyai chyai masha ni hpe hkan shachyut agrip hkawm u ai. Dai hte rau, shingchyai chyai shara kaw nga nga ai ni yawng gaw jahtau hte lawk nga nna, hpa hkrup hpa hte shingchyai chyai masha ni hpe hkan shachyut adup hkawm ma ai. Loi hprawng yen lanyan ai ni gaw adup hkra nna tsawmra machyi kau ai mung nga nga ai. Ndai zawn shachyut adup abyen ai gaw jinat hpe gahtawng shinggan de shachyut shapraw kau ai lachyum re.
